فصل
پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
دوم
هاله
دوگانه ایدئالیسم فلسفه بورژوائی واپسین
نطفه
های نظری پوزیتیویسم و فلسفه حیات
نفی
و انکار فلسفه خرد دیالک تیکی
بورکه،
فریدریش شله گل، نوالیس، اشلایرماخر
ادامه
فریدریش اشلایرماخر (1768 ـ 1834)
تئولوگ پروتستانی
فیلولوگ کهن
تئوریسین دولتی
سیاستمدار کلیسائی
پداگوگ
مترجم آثار افلاطون به آلمانی
مؤسس هرمه نویتیک نوین
·
آثار اولیه اشلایرماخر و سخنرانی
های او راجع به مذهب که در سال 1977 منتشر شده اند، از محفل فکری رومانتیک ینا
بوده اند.
1
سورن کیرکگارد (1813 ـ 1855)
فیلسوف، مقاله نویس، تئولوگ و نویسنده مذهبی دانمارکی
از مؤسسین اگزیستانسیالیسم
·
اشلایرماخر نه فقط خطوط فکری کیرکگارد
پیر را و بازتعریف فلسفی ـ حیاتی ـ «اسطوره زدایانه» مذهب (و تئولوژی) را، بلکه
علاوه بر آن، ایده های اصلی درک غیرعقلائی (ایراسیونال) از دیالک تیک را و هدایت
بندبازانه ی تضادآگاهی به غیرعقلانیت (ایراسیونالیته) را عملی می سازد.
2
·
آغازگاه درک اشلایرماخر این است که
کل این جهان جسمانی، یعنی آگاه گشته ترین و اندیشنده ترین جهان، فقط به مثابه بازی ابدی قوای متضاد است.
3
·
«هر حیات فقط نتیجه تنفر و طرد همیشگی است.
·
هر چیزی وجود معین خاص خود را فقط
بدان وسیله دارد که هر دو قوه طبیعی یاد شده را (تنفر و طرد) را به شیوه خاص خود
وحدت می بخشد و حفظ می کند.
·
یعنی مایحتاج ضروری خود را جذب می
کند و خویشتن پویا و زنده خود را گسترش می دهد.
·
به نظر من، ارواح نیز به محض اینکه
در این جهان تشکیل می شوند، باید از این قانون تبعیت کنند.»
·
(اشلایرماخر، «راجع به مذهب. سخنرانی برای
تحصیلکرده های منفور»، ص 6، 1977)
4
·
«منشاء این دوگانگی (تضاد تنفر و طرد) اما
جزو اسرار الهی است.
·
نقطه سکون این دوگانگی (یعنی پایان
تضاد) در یکسان گشتن اضداد در تشکیل سوبژکتیف ـ فردی لایتناهی است، یعنی در مذهب
است.»
·
(اشلایرماخر، «راجع به مذهب. سخنرانی برای
تحصیلکرده های منفور»، ص 7، 1977)
5
ویلهلم دیلتی (1833 ـ 1911)
فیلسوف،
روانشناس، پداگوگ آلمانی
از
فلاسفه متعلق به فلسفه حیات (اگزیستانسیالیسم آلمانی)
او
پدیده را نه بر بنیان قانونمندی های طبیعی، بلکه بر بنیان خودقانونمندی عالم روحی
و روانی انسانی توضیح می داد.
او
جزو مؤسسین علوم روحی محسوب می شود.
او
ضمنا مؤسس متد هرمه نویتیک و روان شناسی فهمنده است.
او
این متد را در آموزش جهان بینی بکار می بندد.
مؤلف
آثار بیشمار
·
دیلتی راجع به اشلایرماخر می
نویسد:
·
«جدا سازی روح از خدا، رابطه مفهومی محض آن در
روشنگری، مغلوب گشته است.
·
آزادی نوین ایمان مذهبی (مذهبیت) فرا
رسیده است.
·
مذهب یونیورسال وجود ندارد و سیستم
قوانین عینی مذهبی معتبر نیز به همین سان.
·
تنها در نوابغ مذهبی، رابطه درونی
این خطوط کاینات وجود دارد که بطور مذهبی ادراک می شود.
·
و این پیوند در کل فردیت آن و در آزادی
اجزای آن نسبت به یکدیگر، مذهب نام دارد.»
·
(ویلهلم دیلتی، «مجموعه آثار»، جلد 6، ص 295،
1924)
6
·
پس از مسئله گذاری (طرح مسائل) از
سوی اشلایرماخر این درک غیرعقلائی از دیالک تیک به صورت مقدمه ای برای مفهوم مذهب در می آید و محتوای فلسفی
هرمه نویتیک اشلایرماخر بر همین درک مبتنی
است.
·
(راجع به مقام درک دیالک تیک در آثار اشلایرماخر
و یا در تشریحات دیلتی راجع بدان، مراجعه کنید به مکاتبات دیلتی با گراف پاول یورک
وارتنبورگ، ص 246، 1923)
·
(هرمه نویتیک به روش علمی برای توضیح و یا
تفسیر متون، آثار هنری و غیره اطلاق می شود.
·
هرمه نویتیک در فلسفه حیات به متد
متافیزیکی ئی برای فهم وجود انسانی اطلاق می شود. مترجم)
7
·
به نظر اشلایرماخر، «غیرعقلانیت هر
فرد منفرد بواسطه وحدت زبانی تعدیل می شود و غیرعقلانیت زبان ها بواسطه وحدت عقلی.»
·
(اشلایرماخر، «هرمه نویتیک و دیالک تیک»، ص
410، 1977)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر