دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (67)

فصل پنجم

ایدئالیسم

پروفسور دکتر اندراس گدو

برگردان شین میم شین

بخش دوم

هاله دوگانه ایدئالیسم فلسفه بورژوائی واپسین

نطفه های نظری پوزیتیویسم و فلسفه حیات

نفی و انکار فلسفه خرد دیالک تیکی

بورکه، فریدریش شله گل، نوالیس، اشلایرماخر

 ادامه

 کارل ویلهلم فریدریش فون شله گل (1772 ـ 1829)

فرهنگفیلسوف، نویسنده، مترجم، منتقد، مورخ ادبی آلمانی

او و برادرش ـ  آگوست ویللهم شله گل ـ مهمترین نمایندگان   رومانتیک آغازین و مؤسسین علوم انسانی مدرن بوده اند.

 تندیس کارولین بومر و برادران شله گل در مقابل خانه رومانتیک در شهر ینا

  

·        علم ستیزی (نقد علم) فریدریش شله گل از این نقطه نظر که آن علم را با طرح پروتو پوزیتیویستی علم یکسان قلمداد می کند ـ پیشاپیش ـ حاوی توسعه های بعدی فلسفه حیات نیز بوده است:

·        (پروتو پوزیتیویسم یعنی پوزیتیویسم ابتدائی. مترجم) 

 

1

·        «مطلق در علم اسفل السافلین مرگبار حقیقت زنده است.

·        اسفل السافلینی که در آن به جای حقیقت زنده، مفهوم توخالی و فرمول خالی باقی می ماند.»

·        (بهلر، «آثار انتقادی فریدریش شله گل»، جلد 9، ص 412، 1958)  

2

·        اگر در تنش های قبلی فریدریش شله گل که توسعه دیالک تیکی هگل تلقی می شوند، یعنی در افکار مربوط به تعمیم تفکر تاریخی قطب فلسفه حیات، ایده پیوند پوئه تیکی و مذهبی تاریخیت و همراه با آن، دیسیونکسیون (یا این و یا آن) تاریخی و قانونمندی های عینی مسلط بودند، بدین وسیله «فلسفه طبیعت  دینامیکی و مکانیکی و فیزیک دینامیکی و مکانیکی، فلسفه نیوتونی و شیمی فرانسه» به عنوان ماتریالیسم جدیدتر مردود شناخته می شدند.

·        (بهلر، «آثار انتقادی فریدریش شله گل»، جلد 9، ص 166، 1958)   

    

3

·        و بدین وسیله برای علم بالاعم، نقشی منفی باقی می ماند:

·        «علم عبارت است از فلسفه عملی مرده، خاموش و یخ زده.»

·        (بهلر، «آثار انتقادی فریدریش شله گل»، جلد 9، ص 101، 1958)  

4

 فریدریش ویلهلم یوزف شلینگ (1775 ـ 1854)

فیلسوف و نماینده اصلی ایدئالیسم آلمانی

·        اینجا هم فلسفه با ایدئالیسم یکسان قلمداد می شود، ولی نه بدان معنی که در سیستم شلینگ جوان و هگل و حتی نه بدان معنی که در سیستم فیشته رواج داشته است:

الف

 یوهان گوتلیب فیشته (1762 ـ 1814)

یکی از برجسته ترین نمایندگان ایدئالیسم آلمانی

·        بنظر فریدریش شله گل، نه فیشته، نه شلینگ و یا هگل هیچکدام واقعا و به اندازه کافی ایدئالیست نبوده اند.

ب

·        فریدریش شله گل فیشته و شلینگ و هگل را رئالیست و راسیونالیست تلقی می کند.

ت

·        فلسفه طبیعت شلینگ را مدیون ماتریالیسم می داند.

پ

·        سیر فلسفه کلاسیک آلمان را موازی با انقلاب فرانسه و انقلابات اروپا تصور می کند، انقلاباتی که خود شله گل تا سال های 90 قرن هجدهم طرفدار سینه چاک شان بوده است.

5

لوئی گابریل ده بونا (1754 ـ 1840)

فیلسوف و دولتمرد فرانسوی

نماینده کنسرواتیسم (محافظه کاری)

از پیش اندیشان رستاوراسیون بوروبون ها (1814 ـ 183)     

·        ایدئالیسم تغییر شکل یافته و نوفرمولبندی شده که بوسیله فریدریش شله گل پیر نمایندگی می شود و در طرح ها و یا اجزای فکری بادر (1765 ـ 1840)، گور (1776 ـ 1848)، شاتوبریان، ده بونا و کولرید پیر (1772 ـ 1834) نمودار می گردد، مجادله با ماتریالیسم را به مثابه رسالت خود می داند و به همین دلیل به لعن و نفرین رئالیسم نیز می پردازد.

 فرانسوا رنه شاتوبریان (1768 ـ 1848)

نویسنده، شاعر و دیپلومات فرانسوی

از مخالفان انقلاب فرانسه، فلسفه خرد و فلسفه روشنگری

ادامه دارد.