دیالک تیک مطلق و نسبی (2 )

نسبی

پروفسور مانفرد بور
برگردان شین میم شین

• نسبی (ضد دیالک تیکی مطلق) به چیزی مشروط،، متناسب، منسوب به چیزی دیگر اطلاق می شود:
• مثلا «حقیقت نسبی» درمغایرت با «حقیقت مطلق»

I
نسبیت در عرصه واقعیت عینی

• نسبی چیزی است که در هستی خود، در حقیقت خود و غیره دارای مشخصات زیر باشد:

1

• نسبی وابسته به چیز دیگر است.

2

• نسبی بوسیله چیز دیگر مشروط می شود.

3

• نسبی به واسطه نیاز دارد، یعنی بوسیله چیز دیگر مورد وساطت قرار می گیرد.

4

• نسبی تنها در رابطه با چیز دیگر وجود و اعتبار دارد.

5

• نسبیت اشیاء وقتی مطرح می شود که چیزی فقط ببرکت منسوب بودن به چیزی دیگر وجود داشته باشد.

• مثال:

الف

• مثلا جرم هر ذره هسته ای نسبی است.
• زیرا جرم ذرات هسته ای مشروط به حرکت ذرات است.

ب

• مثلا فوتون فاقد جرم سکون است.

• (جرم سکون به جرم هر جسم در سیستم مختصات معینی اطلاق می شود که آن جسم نسبت بدان سیستم در حالت ساکن قرار گیرد. مترجم)

• جرم فوتون فقط در رابطه با وضع حرکتی با سرعت مغایر با صفر وجود دارد.

5

• همزمانی حوادث نیز همانطور که تئوری نسبیت اثبات کرده، نسبی است.
• دو حادثهء «در خود» و «برای خود» همزمان نیستند، بلکه تنها در رابطه با سیستم معینی همزمان اند.
• دو حادثه که در رابطه با چنین سیستمی همزمان اند، حتما نباید در رابطه با سیستمی دیگر همزمان باشند.

6

• تئوری نسبیت همه تعین های فیزیک را به هیچ وجه نسبی تلقی نمی کند.

7

• تئوری نسبیت امکان تفکیک دقیق خواص، روابط و غیره نسبی را (مثلا همزمانی را) و خواص، روابط و غیره مطلق را بدست می دهد.

8

• در تئوری نسبیت خاص ـ به عنوان مثال ـ عنصر خطی امواج مینکوسکی یک مقدار مطلق است.

9

• در عرصه جامعه، استثمار یک واقعیت امر است که وجود نسبی دارد.
• زیرا استثمار تنها در رابطه با نظام اجتماعی معینی وجود دارد.

II
نسبیت در عرصه شناخت

• نسبیت در عرصه شناخت نیز باید مشخص شود.

1

• مثلا هر مفهوم وقتی نسبی است که بدون نسبت دادن به مفاهیم دیگر نتوان آن را تعریف کرد.
• مثلا مفهوم «کودک» احتیاج به مفهوم «والدین» دارد.

2

• مهمترین مسئله عرصه شناخت مسئله نسبیت حقیقت و رابطه حقیقت نسبی با حقیقت مطلق است.

3

• حقیقت نسبی، حقیقتی است که فقط درچارچوب سیستم مختصات مادی و یا معنوی معینی اعتبار دارد.

• از حقایق نسبی مکانیک کلاسیک نیوتون حکم زیرین را می توان نام برد:
• «جرم هر جسم، مستقل از وضع حرکت آن است.»

4

• تئوری نسبیت خاص اما برعکس آن، اثبات می کند، که این قانون تنها در مورد سرعت هائی اعتبار دارد که در مقایسه با سرعت نور ناچیزند.
• به عبارت دقیقتر این قانون فقط برای سرعت مساوی با صفر اعتبار دارد.

III
نسبیت در اتیک (اخلاق)

• اعتبارهنجارهای رفتاری معین انسان ها نیز می تواند نسبی باشد:

1

• مثلا هنجارهای رفتاری که در اخلاق رایج اند.

2

• تا زمانی که استثمار وجود دارد، تا زمانی که جامعه به طبقات متخاصم تقسیم شده، هنجارهای اخلاقی مطلق نمی توانند وجود داشته باشند.

3

• شیوه رفتای که در رابطه با هنجار اخلاقی طبقه ای صحیح بشمار می رود، می تواند در رابطه با هنجار اخلاقی طبقه دیگر خطا باشد.

4

• قبول وجود سیستمی از هنجارهای اخلاقی مطلق (از قبیل فرامین مقوله ای کانت) که مستقل از خاستگاه طبقاتی، سطح توسعه اجتماعی و غیره اعتبار داشته باشند، از ویژگی های سیستم های اخلاقی مختلف متعلق به ایدئالیسم است.

• مراجعه کنید به هنجار

• در هر حال مفهوم نسبی برای تعریف خود به مفهوم مطلق نیاز دارد.

• مطلق و نسبی در وحدت دیالک تیکی با هم قرار دارند.

• مراجعه کنید به مطلق، دیالک تیک مطلق و نسبی

ادامه دارد