فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تکنیک (فن) (۳)

 

 

پروفسور دکتر کلاوس دیتر ووستنک

برگردان

شین میم شین

  

۲۱

·    «داروین توجه ما را به تاریخ تکنولوژی طبیعی جلب کرد.

·    یعنی به تشکیل اعضای گیاهی و حیوانی، بمثابه ابزارهای تولید برای زندگی گیاهان و حیوانات.

 

۲۲

·    مارکس می پرسد:

·    «آیا جلب توجه به تاریخ تشکیل اعضای مولد انسان اجتماعی، جلب توجه به پایه مادی هر فرماسیون اقتصادی ـ اجتماعی خاص از اهمیت کمتری باید برخوردار باشد؟»

·    (مارکس، «گروند ریسه»، ص ۳۹۲)  

 

۲۳

·    پایه روند واقعی کار انسانی را اما وسایل کار تشکیل می دهند.

·    وسایل کاری که تهیه و تولید می شوند.

·     یعنی وسایل کار فنی.

 

۲۴

·    این روند با استفاده از ابزارهای کار شروع می شود.

·     بعد نوبت به ماشین ها می رسد و بعدها سیستم های اوتوماتیکی تولید پا به صحنه تاریخ می نهند.

 

۲۵

·    تکنیک به مثابه واسطه ای میان انسان و موضوع کار (و در نهایت طبیعت)، «شیئی است، که کارگر را قادر می سازد»، تا به وسیله آن، یعنی به طور با واسطه، «از آن به مثابه وسیله قدرت استفاده کند و بر چیزهای دیگر به طور هدفمند تأثیر گذارد.»

·    (مارکس، «گروندریسه»، ص ۱۹۴)

 

۲۶

·    بنابرین، تکنیک هم انتقال دهنده و هم تقویت کننده کرد و کار انسان است.

·     انسانی که به مثابه سوبژکت روند کلی، میان تکنیک و موضوع کار رابطه بر قرار می کند.

 

۲۷

·    تکنیک به انسان به مثابه «ناقل کرد و کار او» خدمت می کند.

 

۲۸

·    تکنیک واسطه انتقال تأثیر کار انسان بر اشیاء (موضوع کار) است.

·    (همانجا، ص ۱۹۴، ۱۹۵)  

 

۲۹

·    انسان بدین طریق، به طور روز افزونی «سوبژکتی جلوه می کند که به مثابه کرد و کار بر کلیه نیروهای طبیعی نظام می بخشد.»

·    (همانجا، ص ۵۰۵)

 

۳۰

·    استفاده از تکنیک، یعنی لزوم قرار گرفتن تکنیک میان انسان به مثابه ارگانیسم و طبیعت، تا دامنه و درجه «نیروهای طبیعی» (نیروهای طبیعی ئی که به تأثیرگذاری هدفمند و آماجگرا واداشته می شوند که به معنی دامنه و درجه خواص و یا قانونمندی های عینی مستعمل ماده کیفیتا بی پایان است) از مرزها و امکانات کیفی اعضای طبیعی انسانی آزاد گردد، تا اینکه تکنیک به طور کلی، با شیوه تأثیرگذاری اش قابل مقایسه، قابل پیوند و قابل انطباق با کار انسانی نمودار گردد.

 

۳۱

·    «همانطور که انسان برای تنفس به ریه احتیاج دارد، به همان سان هم برای مصرف مولدانه  نیروهای طبیعی به انساندستواره ای نیاز دارد.

 

۳۲

·    برای بهره مندی از نیروی محرکه آب به چرخاب نیاز هست.

·    برای بهره مندی از انعطاف بخار به ماشین بخار نیاز هست.»

·    (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد ۲۳، ص ۴۰۷)

 

۳۳

·    تکنیک، بدین طریق، به طور بنیادی (به لحاظ «اونتولوژیکی») و نه به لحاظ فونکسیونی (کارکردی) به کیفیتی  مغایر با طبیعت مبدل می شود.

 

۳۴

·    تکنیک یکی از شیوه های وجودی مادی قوانین طبیعی است.

 

۳۵

·    تکنیک یکی از شیوه های اثر گذاری قوانین طبیعی است.

 

۳۶

·    تکنیک «نیروی طبیعی» ئی است که بر طبیعت اثر اعمال می کند. 

 

ادامه دارد.