فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تفکر تاریخی (جهانتصویر تاریخی) (۲۲)

 

 

پروفسور دکتر هانس کورتوم

پروفسور دکتر وینفرید شرودر

برگردان

 شین میم شین

 

تئوری تاریخ در فلسفه بورژوازی واپسین

 

۱

·    ایدئولوگ های بورژوائی واپسین در قرن نوزدهم و بیستم میلادی، برخلاف مارکس و انگلس، به توسعه بعدی تئوری پیشرفت دیالک تیکی دوره روشنگری متمایل نبودند.

 

۲

·    زیرا برای آنها دورنمای تاریخی واقعی فراتر از نظام بورژوائی در دیدرس نبود.

 

۳

·    برای نشان دادن این امر می توان به تذکرات زیرین ایدئولوگ های بورژوائی واپسین اشاره کرد:

 

الف

کارل یاسپرس

 (۱۸۸۳ ـ ۱۹۶۹)

روانکاو و فیلسوف آلمانی

نماینده فلسفه حیات که با اگزیستانسیالیسم سارتر تفاوت های جدی داشته است.

 

موضوعات آثار فلسفی او مذهبفلسفه و فلسفه روشنفکرانه بوده اند.

 

·    کارل یاسپرس  در سال ۱۹۳۱ میلادی می نویسد:

 

۱

·    «انقلاب فرانسه در جهت غیرمنتظره ای جریان یافت و بر ضد منشاء خود سمتگیری کرد.

 

۲

·    شعار برقراری آزدی انسانی به ترور مبدل شد که نابود کننده هر نوع آزادی بود...

 

۳

·    بعد از انقلاب فرانسه عملا برداشت خاص جدیدی از اهمیت دورانی زمان پدید آمده است.

 

۴

·    این برداشت در قرن نوزدهم دو پاره شده است:

·    در مقابل باور به طلوع آینده ای زیبا و با شکوه، وحشت از سقوط لاعلاج قرار دارد که راه نجاتی از آن متصور نیست و یا تسکین بخشیدن به خود با این اندیشه گذار در زمان.

·    از آن به بعد در مقابله با هر مشکلی ارواح خسته، آرامش بخش و تسلی بخش جلوه می کنند.»

 

ب

 

·    ارنست روبرت کورتیوس  در سال ۱۹۴۸ میلادی می نویسد:

·    «بطلان این باور به پیشرفت و همراه با آن، اروپائیسم عامیانه را جنگ های قرن بیستم اثبات کرده اند.»

 

پ

کارل لویت

(۱۸۹۷ ـ ۱۹۷۳)

اسم مستعار:

 هوگو فیالا

فیلسوف آلمانی

موضوعات پژوهش:

فلسفه تاریخ

افکار نیچه و هایدگر

 

·    کارل لویت در سال ۱۹۶۰ میلادی می نویسد:

 

۱

·    «امروز بعد از آنکه ستون فقرات این باور به پیشرفت چه در فرم آغازین ماورای جهانی ـ مسیحی آن و چه در فرم جهانی آن در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی در هم شکسته است.

·     دیگر چه کسی می تواند به تاریخ باور کند.

 

۲

·    باور به تاریخ نتیجه بیگانگی ما از کوسموتئولوژی طبیعی جهان باستان از سویی و نتیجه بیگانگی ما از تئولوژی ماورای طبیعی مسیحیت از سوی دیگر است.

 

۳

·    کوسموتئولوژی طبیعی جهان باستان و تئولوژی ماورای طبیعی مسیحیت، به تاریخ، چارچوب و افق غیرتاریخی ئی از تجربه و تفاهم اعطا کرده اند.

 

۴

·    با ترک این چارچوب و بنیانگذاری تاریخ در کیهان شناسی کلاسیک و در تئولوژی مسیحی، تاریخ اهمیتی مطلق کسب کرده است که ما اکنون به مثابه چیزی طبیعی تلقی می کنیم، اگرچه خود سؤال برانگیزترین چیزها ست....

 

۵

·    اکنون این سؤال مطرح است که آیا تاریخ به بشر آموخته است که خود را دگرگون سازد و تغییر دهد؟»

 

ادامه دارد.