خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۱۶)

 

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان

توسط ایمانوئل کانت

 

بخش اول

قسمت سوم

۱۸

·     کانت حل مسئله مطروحه را، یعنی کشف دلیل امکان سنتز اپریوریکی (ترکیب ماورای تجربی) را و تعیین آن بنا بر منابع آغازینش را با در نظر گرفتن «دو ریشه شناخت بشری» شروع می کند.

·     «دو ریشه ای که شاید از ریشه مشترک نا معلومی نشئت گرفته اند:

·     حسیت و فهم.»

·     (کانت، «نقد خرد محض»، ص ۲۹)

۱۹

·     حسیت و فهم به لحاظ فونکسیون شان در روند شناخت، ضد یکدیگرند.

·     (دیالک تیک حسیت و عقل.

·     مراجعه کنید به دیالک تیک حسی و عقلی. مترجم)

۲۰

·     خط تعیین کننده حسیت را رسپتیویته (دریافت) تشکیل می دهد.

·     رسپتیویته، لیاقت لازم برای ادراک اشیاء است.

۲۱

·     حسیت، جنبه و جانب پاسیو (منفعل) شناخت است.

·     (اشیاء خواه و ناخواه توسط ارگان های حسی در ایینه ضمیر ما منعکس می شوند. مترجم)

۲۲

·     مشخصه فهم اما برعکس حسیت، خودپویی (اسپونتانیته) است.

۲۳

·     فهم، لیاقت لازم برای اندیشیدن به اشیاء است.

۲۴

·     فهم، جنبه و جانب اکتیو (فعال) شناخت است.

۲۵

·     کانت می نویسد:

·     «شناخت ما از دو چشمه بنیادی روح (مجموعه قوای فکری و روحی) فواره می زند:

الف

·     چشمه بنیادی اول، یعنی لیاقت اول، دریافت تصورات است:

·     رسپتیویته ادراکات است.

ب

·     چشمه بنیادی دوم، یعنی لیاقت دوم، شناخت شیئی به مدد این تصورات است:

·     خودپویی (اسپونتانیته) مفاهیم است.

۲۶

·     به مدد لیاقت اول، ما به وجود شیئی پی می بریم

·     (شیئی برای ما موجودیت کسب می کند.)

۲۷

·     به مدد لیاقت دوم، به این شیئ می اندیشیم.

·     (شیئ مورد نظر، اندیشیده می شود.)

۲۸

·     نگرش (نحوه و نوع در نظر گرفتن چیزها و تفسیر آنها) و مفاهیم، عناصر کلیه شناخت ما را تشکیل می دهند.»

·     (کانت، «نقد خرد محض»، ص ۷۴)

ادامه دارد.