کیفیت (۳)

پروفسور دکتر کامیلا وارنکه  

برگردان

شین میم شین

II

 کیفیت

در فلسفه اسکولاستیک

·      فلسفه اسکولاستیک قرون وسطی در تعیین انواع کیفیات به ارسطو استناد می ورزد، ولی علاوه بر آن، وجود کیفیات به اصطلاح مستور را نیز می پذیرد که بمثابه قوای خودویژه چیزها، بمثابه ماهیات مستقل در نظر گرفته می شوند و برای توضیح پدیده های طبیعی مثلا قوه مغناطیسی (مغناطیسم) مورد استفاده قرار می گیرند.

III

کیفیت

در

 فلسفه عصر جدید

۱

گالیله

گالیله ئو گالیله

(۱۵۶۴ ـ ۱۶۴۲)

مقبره گالیله در فلورانس

فیلسوف

ریاضی دان

 فیزیکدان

 ستاره شناس

کاشف کشفیات خارق العاده در رشته های مختلف علوم طبیعی

الف

·      گالیله تحت تأثیر ارسطو که کیفیات را به دو دسته تقسیم کرده بود و در نظریاتش بحث جاری در دوره سوفیسم راجع به اوبژکتیویته (عینیت) و یا سوبژکتیویته محتوای دریافت های حسی ته نشین شده بود و به پیروی از دموکریت که فقط کیفیت اتم ها، بزرگی، هیئت، توالی و پیوند آنها را به رسمیت می شناخت، میان کیفیات اوبژکتیو (عینی) و سوبژکتیو فرق قایل می شود.

ب

·      گالیله حرکت، فرم، بزرگی و غیره چیزها را کیفیت اوبژکتیو (عینی) آنها محسوب می دارد.

پ

·      گالیله رنگ ها، اصوات و غیره را که به طبیعت قوای حسی انسانی مربوط می شوند، کیفیت سوبژکتیو قلمداد می کند.

۲

دکارت

رنه دکارت

 (۱۵۹۶ ـ ۱۶۵۰)  

فیلسوف

 ریاضی دان

عالم علوم طبیعی

از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید آغازین

تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.

دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور داشت.

·      دکارت هم همین نظر گالیله را دارد.

·      ولی همزمان مانند نیوتون و علمای دیگر علوم طبیعی، با هرگونه کیفیت عرفانی ـ ماورای طبیعی رایج در فلسفه اسکولاستیک به مخالفت می پردازد.

۳

جان لاک

جان لاک

(۱۶۳۲ ـ ۱۷۰۴)

فیلسوف انگلیسی

نماینده اصلی امپیریسم (تجربه گرائی)

از شخصیت های برجسته روشنگری انگلیس

از تئوریسین های قرارداد اجتماعی

اعلامیه استقلال آمریکا،

قانون اساسی آمریکا و انقلاب فرانسه

تحت تأثیر فلسفه سیاسی او بوده اند.

جان لاک

 در نظریه خود راجع به ماهیت چیزها

میان ایدئالیسم و ماتریالیسم در نوسان بود.

جان لاک

در نظریه  خود راجع به امکان شناخت ماهیت راستین چیزها

به ندانمگرائی (اگنوستیسیسم) گرایش داشت.

·      جان لاک کیفیت را به معنی قابلیت هر چیز به ایجاد احساس در ضمیر انسانی می داند و میان کیفیات اوبژکتیو و یا عینی (اولیه) و سوبژکتیو (ثانویه) فرق می گذارد.

ادامه دارد.