۱۳۹۹ اردیبهشت ۲۷, شنبه

درنگی در شعر سهراب سپهری (۲)

سیاوش کسرایی
تراشه های تبر
در رهگذار باد

درنگی
از
ربابه نون

پیشکش
 به 
ملودی و مهلا

۱
در 
کوچه 
هم چنان
جنگ بزرگ باد و مباد
 است
بحث بلند بود و نمود 
است.
 
معنی تحت اللفظی:
در کوچه
جنگ بزرگ باد و مباد
و
بحث بلند بود و نمود
جریان دارد.
 
این شعر فوق العاده صمیمی و شیوا و زیبا
را
سیاوش 
در 
سوگ سهراب سپهر
سروده است.
 
سنت دیرین در ایران 
(و شاید هم در جهان)
گرامیداشت مرده های متعلق به طبقه حاکمه
بوده است.
 
مرده
در
طویله
بی پروا
ستوده می شود
تا
زنده ارزنده
ستم ببیند و بی صدا بمیرد.
 
روشنفکران صاحب نام،،
مثلا شعرا و نویسندگان و پزشکان و پژوهشگران و غیره
نیز
در
تحلیل نهایی
خدام خواه و ناخواه طبقه حاکمه اند.
 
کسی از مرگ و میر دهقان و کارگر و پیشه ور
اصلا
با خبر نمی شود،
چه رسد به سرودن شعری در سوگ او.
 
۲
در 
کوچه 
هم چنان
جنگ بزرگ باد و مباد
 است
بحث بلند بود و نمود 
است.
 
سیاوش در این بند آغازین شعر،
چندین دیالک تیک مارکسیستی مهم زیر
را
بسط می دهد:
دیالک تیک خانه و کوچه
را
دیالک تیک باد و مباد
را
دیالک تیک بود و نمود
را

۳
دیالک تیک خانه و کوچه
 
دیالک تیک خانه و کوچه
بسط و تعمیم دیالک تیک داخلی و خارجی (درونی و برونی) 
از
سویی
و
دیالک تیک خانواده و جامعه (سلول و اندام، انسان و محیط)
از
سوی دیگر
است.
 
سیاوش
برای ابراز نظر راجع به سهراب،
از
جامعه 
آغاز می کند.
 
سیاوش
از
کل
به
جزء
می رود.
 
سیاوش 
شاعری فیلسوف و فیلسوفی شاعر
است.
ولی
خودش نمی داند.
 
سیاوش
مهم ترین فیلسوف حزب توده
و
بی چون و چرا ترین شاعر توده
است. 

صدها سال دیگر
هم
همتایی
برای سیاوش
نخواهد بود.

۴
دیالک تیک باد و مباد
 
سیاوش
 دیالک تیک مبارزه طبقاتی
را
به
شکل دیالک تیک باد و مباد بسط و تعمیم می دهد.
 
  دیالک تیک باد و مباد
ماهیتا
همان دیالک تیک نفی و اثبات است
که
در
کوچه
(در تظاهرات)
به
شکل دیالک تیک زنده باد و مرده باد تبیین می یابد.

۵
در 
کوچه 
هم چنان
جنگ بزرگ باد و مباد
 است
بحث بلند بود و نمود 
است.
 
سیاوش با قید همچنان
از
تداوم بی وقفه و لاینقطع مبارزه طبقاتی
سخن می دارد.

مبارزه طبقاتی در جامعه بشری
روندی همیشگی است
که
فرم عوض می کند، ولی قطع نمی شود.
پله عوض می کند، ولی ادامه می یابد.

۶
دیالک تیک بود و نمود
 
دیالک تیک نمود و بود
بسط و تعمیم دیالک تیک پدیده و ماهیت (ظاهر و ذات) است
که
یکی از مهمترین دیالک تیک های فلسفه مارکسیستی
است.
 
سعدی 
هم
به
احتمال قوی
همین دیالک تیک نمود و بود
را
توسعه داده است.
 
مراجعه کنید
به
دیالک تیک پدیده و ماهیت
در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
 
ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر