خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۴۸)

·

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 

فصل هفتم

بخش دوم

قسمت اول

فلسفه عملی:

اعلام خودمختاری سوبژکت

 

 

۱

·     فلسفه عملی برای کانت، عرصه واقعی خرد است.

۲

·     در عرصه فلسفه عملی، خرد نه تنها بسان فلسفه نظری (تئوریکی)، تنظیمگر و رهنما به سوی شناخت است، بلکه علاوه بر آن، قانونگزار است.

·     «ناب و بی غل و غش، خرد عملی است که قانونگزار است»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۴، ص ۱۴۱

·     (و. ر. بایر. «انقلاب و نوع تفکر»، ص ۱۳۵)

۳

·     «در این رابطه ی خرد ناب گمانورز (اسپه کولاتیو) با خرد عملی، که به شناخت رهنمون (منجر) می شود، نقش تعیین کننده و مقدم از آن خرد عملی است.

·     به شرط اینکه این رابطه، نه تصادفی و دلبخواهی، بلکه به طرز اپریوریکی مبتنی بر خود خرد باشد.

·     و نتیجتا ضرور (جبری) باشد.

·     (مراجعه کنید به دیالک تیک ضرورت (جبر) و تصادف.)

۴

·     یعنی اگر تابع خرد اسپه کولاتیو (گمانورز) باشد، در آن صورت دیگر نمی توان از خرد عملی انتظاری داشت.

·     برای اینکه کل علاقه در نهایت، (جنبه ی) عملی است و حتی خود خرد اسپه کولاتیو (گمانورز) فقط به طور مشروط و فقط در کاربرد و استفاده ی عملی اش کامل است.»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۴، ص ۲۵۱)

·     (می توان گفت که کانت بر نقش تعیین کننده پراتیک در دیالک تیک تئوری و پراتیک رسیده است. مترجم)

۵

·     کانت، بدین طریق، خرد را در فلسفه عملی، مطلق می کند.

۶

·     خرد توسط انسان، به مثابه بضاعت (توان، استعداد) انسانی، عرضه می شود و نهایتا سرنوشت انسان فقط وابسته به خود انسان تلقی می شود.

·     (و نه به خوانین و سلاطین و خدا و انبیاء و ائمه و اولیاء. مترجم)

۷

·     فلسفه عملی کانت، حاوی اعلام استقلال و خودمختاری انسان از هر اوتوریته ای (زمینی و آسمانی) است.

۸

·     به همین دلیل، تأثیر کانت بر معاصران و پیروان او، نخست از فلسفه عملی او شروع می شود.

ادامه دارد.