شین میم شین
باب اول
در عدل و تدبیر و رأی
حکایت نوزدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۴۹ ـ ۵۰)
بخش پنجم
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!
۱
مترس از جوانان شمشیر زن
حذر کن ز پیران بسیار فن
معنی تحت اللفظی:
از جنگجویان جوان باک مدار.
از جنگجویان مسن فن آور هراس داشته باش
سؤال
سعدی
در این بیت شعر،
دیالک تیک کمیت و کیفیت
را
به شکل دیالک تیک (۱) و دیالک تیک (۲) بسط و تعمیم می دهد.
جواب
سعدی
در این بیت شعر،
دیالک تیک کمیت و کیفیت را به شکل دیالک تیک جوانی و پیری و دیالک تیک زور و فن بسط و تعمیم می دهد و نقش تعیین کننده را از آن کیفیت (پیری و فن آوری) می داند.
او پیران فن آور کار آزموده و مجرب را در سپاه دشمن خطرناکتر از جوانان زورمند بی شعور می داند.
سؤال
یکی از (۳) اصلی تعیین بضاعت عقلی افراد
در
قرون وسطی
سن و سال
است.
جواب
یکی از معاییر (معیارهای) اصلی تعیین بضاعت عقلی افراد
در قرون وسطی
سن و سال
است:
هرچه پیرتر، به همان اندازه خردمندتر.
سعدی زور بازوی جوانان را با فن آوری پیران و تجارب زندگی آنان مورد مقایسه قرار می دهد و کفه ترازو را به نفع پیران سنگینتر می کند.
این رهنمود به شرطی درست است
که
تنها راه فراگرفتن علم و فن
تجربه شخصی
باشد.
اما اگر تجارب افراد مختلف انسانی در کشورهای مختلف و در حوادث مختلف به صورت نوشتار و یا شفاهی در دسترس دیگران قرار گیرند،
یعنی اگر تجارب بشری قابل مطالعه باشند،
دیگر نمی توان تجربه شخصی را عمده کرد.
حتی خود تجربه شخصی
اگر مورد تحلیل علمی و عقلی قرار نگیرد،
به درد نخواهد خورد.
تجربه شخصی
علاوه بر مختصات فردی شخص مورد نظر،
به وسیله مختصات زمانی و مکانی مشخصی
مشروط می شوند.
تحلیل علمی و فلسفی
می تواند جوانب منفرد و خاص تجارب شخصی را از جوانب عام آن جدا کند و جوانب عام را به صورت تئوری (نظریه) فرمولبندی کند و در اختیار نسل های بعدی قرار دهد.
حکم سعدی
علیرغم داشتن هسته معقول
نمی تواند درست باشد.
فنون جنگ را جوانان نیز
می توانند
به
مدد آموزش تئوری و تمرین
بیاموزند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر