مهدی اخوان ثالث
(م. امید)
(۱۳۰۷ ـ ۱۳۶۹)
(م. امید)
(۱۳۰۷ ـ ۱۳۶۹)
ویرایش و تحلیل
از
شین میم شین
ناگه غروب کدامین ستاره؟
(۱۳۴۱ ـ ۱۳۵۰)
شین میم شین
ناگه غروب کدامین ستاره؟
(۱۳۴۱ ـ ۱۳۵۰)
ادامه
با جرعه و جام های پیاپی
من سایه ام را
من سایه ام را
ـ چو خود ـ
مست کردم
همراه آن لحظه های گریزان
از کوچه پسکوچه ها باز گشتم،
همراه آن لحظه های گریزان
از کوچه پسکوچه ها باز گشتم،
با سایه ی خسته و مستم،
افتان و خیزان.
مستیم، مستیم، مستیم
مستیم و دانیم هستیم.
مستیم و دانیم هستیم.
این بند شعر را باید تجزیه و تحلیل کنیم:
۱
با جرعه و جام های پیاپی
من سایه ام را
من سایه ام را
ـ چو خود ـ
مست کردم
اخوان در این جمله،
دیالک تیک جرعه و جام
را
توسعه می دهد.
منظور از جرعه و جام
جرعه می و جام می
است.
دیالک تیک جرعه و جام
فرمی از بسط و تعمیم دیالک تیک جزء و کل است
که
یکی از مهم ترین دیالک تیک های هستی عینی است.
اخوان
می
را
گاهی جرعه به جرعه و گه جام به جام
به خورد خود و سایه ی خود
می دهد.
بدین طریق سایه بسان خود شاعر، مست می شود.
۲
با جرعه و جام های پیاپی
من سایه ام را
من سایه ام را
ـ چو خود ـ
مست کردم
این تصور و تصویر
فی نفسه
خیلی زیبا ست:
در هالی وود هم فیلم ها و کارتن هایی با این تصور و تصویر
ساخته شده است.
مثلا در کارتن موسوم به
«روجا ربیت»،
حریف
عطسه
می کند
و
سایه اش
«عافیت باشد»
می گوید.
اخوان
هم
برای خودش می ریزد و می خورد
و
هم
برای سایه اش می ریزد و می خوراند.
در نتیجه
هم خودش مست می شود و هم سایه اش.
ظاهرا
تناقضی
در این جمله شعر هست.
چون
اخوان قبلا گفته:
هی ریختم، خورد.
هی ریخت، خوردم.
خود را به آن لحظه خوب و خالی سپردم.
هی ریخت، خوردم.
خود را به آن لحظه خوب و خالی سپردم.
اکنون
اما خودش فعال مایشاء است و سایه منفعل است.
سؤال این است که چرا و به چه دلیل؟
جواب این سؤال در ادامه همین جمله است:
۳
با جرعه و جام های پیاپی
من سایه ام را
من سایه ام را
ـ چو خود ـ
مست کردم
همراه آن لحظه های گریزان
از کوچه پسکوچه ها باز گشتم،
همراه آن لحظه های گریزان
از کوچه پسکوچه ها باز گشتم،
با سایه ی خسته و مستم،
افتان و خیزان.
خواننده اکنون ملتفت می شود که سایه، خسته است.
به همین دلیل
سایه توان ریختن می در جام شاعر ندارد.
سایه اکنون سربار شاعر است.
شاعر مست و لایعقل
افتان و خیزان
سایه اش را هم به همراه می برد.
این شعر اخوان را می توان
ضمنا
فیلمنامه ای محسوب داشت.
۴
مستیم و دانیم هستیم.
اخوان
شعار رنه دکارت
را
تغییر می دهد:
رنه دکارت گفته:
من می اندیشم، پس هستم.
اخوان می گوید:
ما مستیم، پس هستیم.
این
اما
به چه معنی است؟
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر