۱۳۹۳ اسفند ۱۲, سه‌شنبه

خردستیزی (ایراسیونالیسم) مدرن و دفاع از خرد (7)


پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان شین میم شین

6
خرد تاریخی  

·        نظریه خرد تاریخی، که در جامعه بورژوائی، در فلسفه کلاسیک آلمان خودنمائی می کند، مفهوم خرد را غنا و بعد تازه ای می بخشد.

1
·        این اندیشه برآن است، که انسان می تواند در پرتو خرد به کودک وارگی خویش (که تقصیر خود او ست) پی ببرد و (همانطور که کانت بصورت برنامه ای فرمولبندی کرده) بدان پایان دهد.

2
·        این بعد جدید خرد، که از سوی فلسفه کلاسیک آلمان وارد بحث می شود، عبارت است از مسأله رابطه خرد با تاریخ.

3
·        برای غلبه بر کودک وارگی خویش یعنی برای تصور سیر پیشرونده تاریخ، به خردی نیاز است، که حاوی حرکت، شدن و رشد و توسعه باشد.

4
 گئورگ ویلهلم فریدریش هگل (1770 ـ1831) 
آثار هگل به 14 بخش طبقه بندی می شود:
آثار آغازین (جوانی)
آثار انتقادی ینا
طرح های سیستمی ینا
فنومنولوژی روح
منطق (کوچک و بزرگ)
فلسفه طبیعت
روح سوبژکتیف
روح اوبژکتیف (خطوط اصلی فلسفه حقوق)
فلسفه تاریخ
آثار مربوط به سیاست روز
فلسفه هنر
فلسفه مذهب
فلسفه و تاریخ فلسفه
دایرة المعارف علوم فلسفی

·        بدین طریق خرد (بویژه از نظر هگل) به نبرد مداوم انسان ها برای درک واقعیت و تغییر آن متناسب با حقیقت کشف شده، منجر می شود.

5
·        بنابرین، خرد یک قوه تاریخی است و قابلیت آن را دارد که در واقعیت رخنه کند.

6
·        به همین دلیل در «ایده خرد» هگل، قبل از همه چیز، نه مطلق، بلکه پویائی (دینامیسم) انسانی خرد است که تعیین کننده است.

7
·        معنی اصلی خرد در فلسفه هگل، در آگاهی به قدرت مطلق خرد، به عنوان خردِ شدن (تغییر)  و یا خرد تاریخی نهفته است.

8
·        راز«خرد مطلق» هگل در این حقیقت امر نهفته است که آن یک خرد تاریخی است.

9
·        خرد خود را در اعمال انسان ها تحقق می بخشد.
·         اعمالی که کارکرد نوعی اند.

10
·        خرد، بنابرین، روندی نیست که بتواند بدون انسان ها در واقعیت نفوذ کند.
·        خرد، همیشه فقط آن قدر در واقعیت نفوذ می کند که انسان های خردگرا در آن نفوذ می کنند.

11
·        هگل با «ایده خرد» به وصف یک حالت نمی پردازد.
·        هگل با «ایده خرد» روند شناخت قید و بندها و گسستن آنها برای رهایش (آنتی سیپاسیون و ایمانسیپاسیون) را در نظر می گیرد که در تاریخ، بوسیله انسان ها جامه عمل می پوشد.

·        (دیالک تیک آنتی سیپاسیون و ایمانسیپاسیون، دیالک تیک شناخت قید و بندها و گسستن آنها برای رهایش. مترجم)  

12
·        این روند نه یک خیال خام، بلکه فراخوانی است برای آگاهان پای بند به ارزش های اخلاقی و سیاسی و سرسپرده «قانون اساسی جامعه بشری»

13
·        تصور خرد، به عنوان خرد تاریخی مهمترین میراثی است که فلسفه کلاسیک آلمان برای ما به عنوان یک تکلیف و وظیفه سترگ باقی گذاشته است.
·        این میراث، بویژه در شرایط تاریخی ـ جهانی معاصر، در دستور روز قرار دارد.

14
·        امروز نه تنها خردگرایانه اندیشیدن زیر علامت سؤال قرار داده می شود و بی ارج و اعتبار قلمداد می شود، بلکه علاوه بر آن «پایان تاریخ» اعلام می شود.
·         زیر علامت سؤال قرار دادن تفکر راسیونالیستی و اعلام «پایان تاریخ»  لازم و ملزوم یکدیگرند.

15

·        به قول کانت، فلسفه می افتد و می خیزد، تا انسان خرد خود را به وظیفه خود مبدل سازد. 

16
·        فلسفه می افتد و می خیزد، بنا بر خرد خواسته و ناخواسته خود.

17
·        خردگرائی یعنی فلسفه.

18
·        هرکس از این حکم سرپیچی کند، راه فلسفه را گم خواهد کرد و در نتیجه راه جهان را و انسان های ساکن جهان را گم خواهد کرد!

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر