شین میم شین
نه اندیشه مادرزاد وجود دارد
و
نه اندیشیدن مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار فراگرفت.
در مدح سعد بن
ابی بکر بن سعد
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان
سعدی»، ص ۸ ـ ۱۰)
۱
چه برخیزد از
دست کردار من
مگر دست لطفت
شود یار من.
معنی تحت
اللفظی:
اگر
دست لطف تو
یار من نشود،
از
عمل من
ثمری حاصل نمی
آید.
سؤال
سعدی
در
این بیت شعر،
دیالک طبقه حاکمه و ت
را
به شکل دوئالیسم همه کاره و ه بسط و تعمیم می دهد،
بعد
آن
را
در
آیینه
آسمان
منعکس می کند و از آن دیالک تیک الله و ظل
می سازد.
جواب
سعدی
در
این بیت شعر،
دیالک طبقه حاکمه و توده
را
به شکل دوئالیسم همه کاره و هیچکاره بسط و تعمیم می دهد،
بعد
آن
را
در
آیینه
آسمان
منعکس می کند و از آن دیالک تیک الله و ظل الله
می سازد.
۲
در این بیت شعر چند کلمه ای
سعدی
مجموعه جهان بینی فلسفی
سعدی
تبلور یافته است.
سعدی
در این بیت شعر،
جزم «مشیت الهی»
را
مطرح می سازد و نقش تعیین
کننده را از آن خدا می داند و
برای عمل انسانی
بدون لطف خدا
هیچ نقشی باقی نمی گذارد.
ترفند ایده ئولوژیکی سعدی
در این بیت شعر
این است
که
هر کاری که شاه می کند،
به حساب خدا و مشیت خدا
گذاشته می شود.
اکنون
حتی
عالی ترین انسان
(سایه خدا)
خلع قدرت می شود،
حتی
خودمختارترین انسان ها،
یعنی
سلطان خودکامه
سلب آزادی و اختیار می شود
و
خدا
یکه و تنها
بر
تخت می نشیند و نفس کش می
طلبد.
۳
سؤال
بدین طریق،
در
جامعه ـ فلسفه سعدی و حافظ،
دیالک تیک لایزال جبر و الف،
در
عالم پند و پندار،
تخریب و تار و مار می شود
و
از
آوار آن
جزم «مشیت الف»
سر در می آورد و نعره سر می دهد.
جواب
بدین طریق،
در
جامعه ـ فلسفه سعدی و حافظ،
دیالک تیک لایزال جبر و اختیار،
در
عالم پند و پندار،
تخریب و تار و مار می شود
و
از
آوار آن
جزم «مشیت الهی»
سر در می آورد و نعره سر می دهد.
۴
جزم مشیت الهی
انسان
را
سلب سوبژکتیویته
سلب فاعلیت
می کند.
از
تخت سوبژکت و فاعل جامعه و تاریخ بودن
به
زیر می کشد
و
از
او
بنده و نوکر و وابسته و مطیع و تفاله می سازد
و
فاجعه آغاز می شود.
ادامه
دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر