رخشنده اعتصامی
(۱۲۸۵ – ۱۳۲۰)
معروف به پروین اعتصامی
درنگی
از
شین میم شین
سگ
شبان، به جرات و تدبیرم آفرینها خواند
من این قلادهٔ سیمین، از آن زمان دارم
من این قلادهٔ سیمین، از آن زمان دارم
معنی تحت اللفظی:
شبان
جسارت و کاردانی ام
را
ستوده است
و
قلاده نقره ای، مدالی است که دال بر رضایت او ست.
سگ گله در این بیت شعر
برای اثبات برتری خود بر گرگ، دلیل مشخص می آورد.
سگ خود را جسور و و مدبر می داند.
جسارت و جرئت
مشخصه ای اخلاقی است.
یعنی
جسارت و جرئت
چیزی طبقاتی است.
جسارت و جرئت
از
خصایص اخلاقی اشرافی و برده داری - فئودالی است.
به همین دلیل
این شعر پروین در کتب درسی جا داده شده است.
جسارت و جرئت
ضمنا
خصیصه ای پسیکولوژیکی (روان شناسی) است.
جسارت و جرئت
از سوی دیگر
تابع بضاعت معرفتی و فکری و عقلی است.
ما در این زمینه ، با پیامدی دیالک تیکی سر و کار داریم:
موجودات
هر چه «خر» تر باشند، جسارت و جرئت شان و مخاطره جویی (ریسک کردن) شان بیشتر است
و
هرچه عاقل و عاقبت بین باشند، جسارت و جرئت شان کمتر و احتیاط شان بیشتر است.
ضمنا
بضاعت معرفتی و علمی و عقلی موجودات هر چه بیشتر باشد،
جسارت و جرئت شان فزونتر است.
فردوسی هم به این حقیقت امر واقف بوده است:
توانا بود هر که دانا بود.
یعنی
دانش و شعور و شناخت به افزایش توانانی موجودات منجر می شوند.
یعنی
موجودات هر چه بیسوادتر و بی شعورتر و نادانتر باشند،
جسارت و جرئت شان کمتر خواهد بود.
منظور پروین هم از دیالک تیک جرئت و تدبیر سگ
همین منظور فردوسی است:
جسارت و جرئت سگ ناشی از کاردانی (بضاعت معرفتی) او ست.
سگ برای اثبات صحت ادعای خود مبنی بر داشتن جرئت و تدبیر،
قلاده سیمین خود را پیش می کشد.
این بدان معنی
که
سگ از حد رجز پا فراتر می دهد و وقوف شبان به جسارت و جرئت خود را دلیل می آورد.
پروین
در این بیت شعر
عینا و عملا
میان شبان و سگ رابطه آمر و مأمور برقرار می کند.
شبان
را
پروین
به مثابه اوتوریته سگ مطرح می سازد.
شبان بسان درجه دار و سگ به مثابه سرباز تصور و تصویر می شود.
در ارتش ها هم مدال ها به مثابه مشخصه و ملاک و معیار لیاقت و شهامت (تدبیر و جرئت) تلقی می شود.
البته
گرگ ها
در زمینه جسارت و جرئت و تدبیر
دستکمی از سگ ها ندارند.
گرگ ها
گنجینه ای از فوت و فن و ترفند و تدبیر برای استتار و حمله و شکار توسعه داده اند و در اختیار دارند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر