شین میم شین
بوستان
باب سوم
در عشق و مستی و شور
حکایت پانزدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۹۲ ـ ۹۳ )
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم
نگویم سماع ای برادر، که چیست
مگر مستمع را بدانم که کیست
معنی تحت اللفظی:
چبستایی سماع بسته به کیستایی مستمع است.
سعدی
در روند شناخت چیزها،
سوبژکت شناخت
را
به مقام رفیع همه کاره ای خود کامه ارتقاء می دهد.
او از سوبژکت شناخت، خان خودمختاری می سازد، که همیشه حق با او ست.
سعدی
در واقع،
برای تعریف چیزها به تحریف عینی آنها دست می زند.
به عبارت دیگر،
او اشیاء را از عینیت شان تهی می کند، به آنها محتوای ذهنی (سوبژکتیو)، تخیلی و دلبخواهی می بخشد و سپس به توصیف آنها می پردازد.
سماع چیست؟
به نظر سعدی
سماع نمی تواند به خودی خود موضوع شناخت باشد و تعریف شود.
سعدی
برای تعریف سماع
باید مستمع را بشناسد.
بدین طریق هرچیزی می تواند سماع باشد.
سماع بودن چیزها بسته به هویت خود آنها نیست، بلکه بسته به وضع و حال روانی مستمع است.
اگر مستمع شوریده ای عاشق باشد،
عرعر خر
سمفونی و سه گاه و سماع خواهد گشت.
سعدی بدین طریق نه تنها سمفونی را تحریف می کند، بلکه عرعر خر را نیز.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر