جلال‌الدین محمد بلخی
معروف به مولوی
(۶۰۴ ـ ۶۷۲ ه. ق)
ویرایش و تحلیل
از
شین میم شین
دفتر اول
بخش دهم
بیان آنک کشتن و زهر دادن مرد زرگر
به اشارت الهی بود
نه به هوای نفس و تامل فاسد
۱
عاشقان آنگه شراب جان کشند (کشیدن)
که به دست خویش
خوبان شان کشند
عاشقان
زمانی که به دست خوبان کشته شوند،
شراب جان سر می کشند.
زرگر که به دست شیخ و شاه مسموم شده و مرده،
در
قاموس مولانا
شراب جان سر کشیده و کیف خر کرده است.
برای کشف محتوای نظری، فکری و فلسفی این بیت شعر مولانا،
باید
به کشف دیالک تیکی نایل آمد
که
در این بیت شعر
بسط و تعمیم داده شده است.
مولانا
دیالک تیک اوبژکت ـ سوبژکت
را
به شکل دیالک تیک قربانی و جلاد (دیالک تیک زرگر و شاه و شیخ) از سویی و به شکل دیالک تیک عاشق و خوبان از سوی دیگر بسط و تعمیم می دهد
و
نقش تعیین کننده
را
در
دیالک تیک اوبژکت ـ سوبژکت
از
آن سوبژکت (جلاد، شاه و شیخ) می داند
تا
مرگ
را
تعریف کند.
مرگ = مستی از شراب بی غل و غش (جان)
اگر
جلاد
عضو طبقه حاکمه (شاه و شیخ) باشد.
این فرمی از سوبژکتیویسم معرفتی است.
مرگ
سلب عینیت
می شود.
زشتی و زیبایی مرگ بسته به جلاد تعیین می شود.
در چنین فلسفه ای همه کسانی
که
به فرمان شاه پس از کودتای ۲۸ مرداد
و
یا
به فرمان شیخ
پس از روی کار آمدن جلادان جماران
اعدام شده اند،
همه
بدون استثناء
«شراب جان سرکشیده اند.»
اکنون
سؤال زیر مطرح می شود:
شکوه و شکایت از کشتار کلکتیو اعضای اسیر جامعه
برای چیست
اگر
مرگ به دست خوبان (اعضای طبقه حاکمه، شاه و شیخ)
به معنی «سرمستی عاشقان از شراب جان» است.
این
ضمنا
بازتعریف سوبژکتیو عاشق و معشوق است:
قربانیان شکنجه و اعدام
در
قاموس مولانا و عرفان
عاشقان جلادان تاجدار و عمامه دار خود بوده اند.
وقتی
از
ایراسیونالیسم
(خردستیزی)
در
عرفان
سخن می رود،
به همین دلایل است.
۲
شاه آن خون از پی شهوت نکرد
تو رها کن بدگمانی و نبرد
دلیل قتل زرگر توسط شاه،
نه
تصرف کنیزک و حظ جنسی از او،
بلکه چیز دیگری است.
پس
بدگمانی نسبت به شاه ناروا ست.
محمد رضا شاه
در
مصاحبه ای
دقیقا
همین استدلال مولانا
را
می کند:
من
باید
اعدام می کردم.
چون
سلطنت موهبتی الهی است
که
خدا
به خلایق ارزانی داشته است.
شاه
سایه خدا ست
و
به
حکم خدا
اعدام می کند.
جلاد جماران
چه روح الله و چه سید علی
هم
سخنان شاه
را
مو به مو
تکرار می کنند.
مراجعه کنید
به
فرمایشات سید علی
در
دیدار با دانشجویان دانش کاه تهران
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر