راسیونالیسم (خردگرائی) (2)

پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر مانفرد اشتارکه

برگردان شین میم شین

I

راسیونالیسم در فلسفه جهان باستان

·        راسیونالیسم در فلسفه آغازین یونان پا به عرصه وجود می گذارد:

الف

راسیونالیسم در مکتب الئات ها

 پارمنیدس اهل الئا (540 ـ 483 ق. م.)

فیلسوف یونان باستان

از شاگردان سنوفانس

مؤسس مکتب الئات

مؤسس تئوری شناخت

·        الئات ها هرگونه محتوای حقیقی شناخت حسی را انکار می کنند، تلون گیج کننده جهان حسی را فریب حسی می نامند و حرکت چیزها را منکر می شوند.

·        بنظر آنها تنها وجود فاقد حرکت و فاقد تغییر واقعیت دارد.

2

·        اما چون وجود فاقد حرکت و فاقد تغییر را بکمک حواس نمی توان باز شناخت، تنها تفکر انتزاعی را قادر به کشف حقیقت می دانند.

3

·        مفهوم الئاتی «وجود یکسان با خود»، وجود بوسیله خود تعیین شونده، یعنی وجود کاملا نامعین، مفهوم منطقی اصلی «الف مساوی است با الف» را تشکیل می دهد.

4

 زنون کیتونی (490 ـ 430 ق. م)

از شاگردان پارمنیدس و از فلاسفه ماقبل سقراطی

مخترع هنر استدلال از طریق کشف تناقض در گفتار حریف

فن یاد شده را دیالک تیک می نامیدند.

·        الئات ها (بویژه زنون) در این مورد، در استدلال خود بر ضد  کثرت و حرکت و با پیش شرط قرار دادن اینکه چیز واحدی که هم مورد تأیید و هم مورد تکذیب قرار می گیرد، نمی تواند واقعیت داشته باشد، بطور نا گفته قانون تناقض ممنوع را بکار می برند.

·        مراجعه کنید به قانون تناقض ممنوع در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

5

·        آنها بدین طریق در تضاد با ادراک، اولین تعریف مثبت از تفکر صرف (یعنی قانونمندی منطقی) را بنیان می گذارند.

ادامه دارد.