پروفسور دکتر
گونتر کروبر
برگردان شین
میم شین
36
·
انکار خصلت عینی علیت، وجه مشترک ماهوی همه جریانات
طرفدار ایدئالیسم ذهنی در فلسفه بورژوائی بویژه در پوزی
تیویسم است.
·
مراجعه کنید به پوزیتیویسم، نئو پوزیتیویسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
37
ارنست ماخ (1838 ـ 1916)
فیزیکدان، فیلسوف و تئوریسین علمی اطریشی
از مؤسسین امپیریوکریتیسیسم
از راهگشایان تئوری هیئت و روانشناسی هیئت
·
به همین دلیل، به نظر ماخ
علت و معلول تنها درشعور (روح) بشری وجود دارند:
·
به نظر او «در طبیعت نه علتی هست و نه معلولی.»
·
(ماخ، «مکانیک در راه رشد خود»، 1904، چاپ پنجم، ص 524 )
الف
·
موضع ماخ ناگزیر به
موضع برکلی نزدیک می شود که اشیاء جهان خارج را
بمثابه مجموعه ای از احساس های بشری قلمداد می کند و شناخت را نه انعکاس اشیاء و
روندهای مادی، بلکه تنظیم و تغییر شکل احساس ها می داند.
·
مراجعه کنید به
ایدئالیسم ذهنی (سوبژکتیو) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ب
·
رد مفهوم علیت توسط ماخ
با شانه خالی کردن او از توضیح پدیده های طبیعی در رابطه است.
ت
·
به نظر او وظیفه علوم باید فقط توصیف
پدیده های طبیعی باشد و برای توصیف پدیده ها به مفهوم علت نیازی نیست.
·
زیرا برای آن شرط و پیوند فونکسیونی کافی اند.
·
مراجعه کنید به توصیف، توضیح در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
38
·
کندنسیونالیسم (شرط گرائی) نیر به همان گونه، می کوشد تا به جای مفهوم علت،
شرط را بنشانند و به جای پیوند علی، پیوند شرطی را.
·
مراجعه کنید به شرط، اشتراط (مشروطیت) در تارنمای دایرة
المعارف روشنگری
39
موریتس اشلیک (1882 ـ 1936)
فیزیکدان و فیلسوف و مؤسس «محفل وین»
·
موریتس اشلیک نیز به پیروی از هیوم،
علیت را در توالی زمانی و ارتباط دادن فکری خلاصه می کند.
·
(موریتس اشلیک، «تئوری عمومی شناخت»، 1918)
·
مراجعه کنید به شناخت، تئوری شناخت، مکاتب شناخت در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
40
هانس رایشنباخ (1891 ـ 1953)
از فلاسفه، منطقیون و فیزیکدانان آلمانی
از نمایندگان نئو پوزیتیویسم
·
هانس رایشنباخ روابط عینی علی (علت و معلولی) را با روابط
احتمالی جایگزین می سازد.
41
گئورگ ویلهلم فریدریش هگل
(1770 ـ1831)
آثار هگل به 14 بخش طبقه بندی می شوند:
آثار آغازین (جوانی)
آثار انتقادی ینا
طرح های سیستمی ینا
فنومنولوژی روح
منطق (کوچک و بزرگ)
فلسفه طبیعت
روح سوبژکتیف
روح اوبژکتیف (خطوط اصلی فلسفه
حقوق)
فلسفه تاریخ
آثار مربوط به سیاست روز
فلسفه هنر
فلسفه مذهب
فلسفه و تاریخ فلسفه
دایرة المعارف
علوم فلسفی
·
هگل سهم بسیار ارزنده ای در توضیح ماهیت دیالک تیکی علیت
(هر چند از موضع ایدئالیسم عینی) ادا کرده است.
·
او به شناخت یکسانی (هویت)
دیالک تیکی علت و معلول نایل می آید و در مبارزه بر ضد تصورات مبتنی بر زنجیرعلی
خطی (یعنی سلسله بی پایان علی) علیت را بمثابه گشتاوری در پیوند فراگیرتر،
بمثابه گشتاوری در تأثیر متقابل می داند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر