پای منبر هرمان هسه (1)

هرمان هسه  (1877 ـ 1962) 

شاعر، نویسنده، نقاش آلمانی ـ سوئیسی
برنده جایزه نوبل ادبیات

تحلیلی از

میم حا نجار

شادماني هاي كوچك / هرمان هسه

من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است

و بيش از آن بر اين باورم

كه آنچه هستي ما را پر معني و شادمانه مي سازد،

چيزي جز احساسات و عاطفه ما نيست.
پس آنكس نيك بخت است كه بتواند عشق بورزد.

پایان

·        ما برای تأمل روی این سخن هرمان هسه نخست آن را تجزیه و بعد تحلیل می کنیم: 

1

 من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است

·        هرمان هسه ـ ظاهرا ـ بنا بر تجارب شخصی و یا بر پایه تأملات شخصی، به این نتیجه رسیده که دوست داشته شدن هیچ است، ولی دوست داشتن همه چیز است.

·        این اندیشه او به چه معنی است؟

2

من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است

·        این ـ قبل از همه ـ بدان معنی است که هرمان هسه دیالک تیک دوست داشتن و دوست داشته شدن را، به عبارت دیگر، دیالک تیک عشق را، به عبارت دقیقتر، دیالک تیک عاشق و معشوق را به شکل دوئالیسم همه چیز و هیچ بسط و تعمیم می دهد و تحریف و تخریب می کند.

·        عاشق مطلق می شود و معشوق تحقیر و نفی و انکار.

·        عاشق همه چیز می شود و معشوق هیچ و پوچ.

3

من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است

·        این همان طرز تفکر متافیزیکی دیر آشنا ست.

·        این همان اسلوبی است که دیالک تیک را تخریب می کند.

·        یکی از دو قطب آن را تأیید و تجلیل می کند و به عرش اعلی می برد تا قطب دیگر را تکذیب و تخریب کند و به اسفل السافلین پرتاب کند.

·        دوست داشتن (سوبژکت عشق بودن، عشق پیشگی) تأیید و تجلیل می شود و همه چیز قلمداد می شود.

·        در آن واحد، دوست داشته شدن (اوبژکت عشق بودن، معشوقیت) هیچ تلقی می شود و حذف و نفی می شود.

4

من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است

·        حیرت انگیز است، ولی چه می شود کرد، که واقعیت دارد.

·        این متد متافیزیکی همان متد فکری عرفای قرون وسطی خودمان است:

·        کسب کار عرفا هم همین تخریب دیالک تیک عینی بوده است:

الف

·        گاهی عاشق مطلق و همه چیز شده است و معشوق هیچ و پوچ.

ب

·        گاهی معشوق مطلق و همه چیز شده و عاشق، هیچ و پوچ.

·        مراجعه کنید به عرفان ـ فرمی از ایراسیونالیسم (خردستیزی) و تحلیل آثار عرفا در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

5

 احمد غزالی

سوانح العشاق اثر احمد غزالی
از رسالات ادبیات عرفانی کلاسیک ایران 
احمد غزالی از عرفای و فقهای سدهٔ پنجم هجری در مذهب شافعی
اهل طوس و برادر کوچکتر امام محمد غزالی

عاشق با عشق آشنا ست، با مـعشوق‌ هـیچ‌ آشنایی ندارد.

·        احمد غزالی هم ـ در تحلیل نهائی ـ همان متد فکری متافیزیکی هرمان هسه را نمایندگی می کند:

·        در قاموس او هم دوست داشتن همه چیز است و دوست داشته شدن، هیچ و پوچ.

·        اگرچه احمد غزالی بظاهر و در حرف، عشق را به جای عاشق مطلق و معشوق را نفی می کند، اما با نفی معشوق عملا عاشق را مطلق می کند.

·        چون ضد معشوق، عاشق است و نه عشق.

·        عشق فقط پل پیوند میان عاشق و معشوق است.

·        عشق فقط واسطه است.

6

من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است

·        بدین طریق روانکاو امپریالیستی بلحاظ متد فکری همسنگر عرفای هپیلی هپو و خردستیز قرون وسطی می شود.

·        در حالیکه خودش می داند که چنین ادعائی به دلایل اوبژکتیو (عینی)  و سوبژکتیو مختلف یاوه و بی پایه است:

الف

·        اگر حسن نسترن را «دوست داشته باشد»، دوست داشتن حسن بزعم هرمان هسه،  همه چیز است.

·        این اما در عین حال همان دوست داشته شدن نسترن است که بنا بر «منطق» هرمان هسه، هیچ و پوچ است.

·        چون دوست داشته شدن نمی تواند از موضع حسن هیچ و پوچ  باشد و از موضع نسترن همه چیز.

ب

·        بنا بر «منطق» تق و لق هرمان هسه، اصلا رابطه عاشق و معشوق معنی پیدا نمی کند.

·        چون مطلق همیشه و همه جا عاشق (سوبژکت عشق، عشق ورزنده)  تلقی می شود.

·        دوست داشتن او ست که اصالت و معنی دارد و نه دوست داشته شدن طرف مقابل.

ت

·        هرمان هسه ـ آگاهانه و یا نا آگاهانه ـ از اگوئیسم بورژوائی دفاع می کند.

·        عشق وقتی معنی کسب می کند که سوبژکت عشق (عاشق) آن را  بورزد.

·        عشق طرف مقابل بدین طریق تحقیر می شود و تا حد هیچ و پوچ تنزل داده می شود.

·        در این صورت هر کس و همه کس به عادولف احمد بدل می شود.

·        خودش می ماند به مثابه شرف کیهان کذائی.

·        خودش می ماند به مثابه بامداد اول و  آخر.

·        خودش می برد و خودش می دوزد و هرکس و همه کس را اوبژکت برش و دوخت و دوز خود می پندارد.

پ

 من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است

·        آنچه که هرمان هسه ـ به عنوان روانشناس ـ باید بداند، صحت عکس این ادعا ست:

·        برای انسان ها از خرد تا کلان ـ قبل از همه ـ دوست داشته شدن مطرح است و مهم است.

·        بعد مسئله دوست داشتن مطرح می شود.

·        مسئله دوست داشتن کذائی هم درست در تناسب مستقیم با دوست داشته شدن، کاهش و افزایش کسب می کند.

·        در منطق هرمان هسه، فرم نوینی از سوبژکتیویسم عرض اندام می کند:

·        چون بنظر او سوبژکت عشق تعیین کننده است و نه اوبژکت عشق.

·        عاشق و عشق ورزنده تعیین کننده است و نه معشوق و نه اوبژکت عشق.

ث

من دريافته ام

كه دوست داشته شدن هيچ

و اما دوست داشتن همه چيز است 

·        در این نظر هرمان هسه، ضمنا نوع مستوری از زن ستیزی کمین کرده است.

·        چون در جوامع طبقاتی، سوبژکت عشق، نر است و بندرت زن.

·        در این نظر هرمان هسه، مرد و یا سوبژکت عشق سانترالیزه می شود.

·        مرد و یا سوبژکت عشق در کانون قضایا قرار می گیرد و در زمینه روابط عاطفی و احساسی تصمیمگیر نهائی می گردد:

·        بدین طریق، دوست داشتن مرد اصالت مطلق کسب می کند و واکنش زن به این دوست داشتن کذائی نر، سلب اصالت و اعتبار می شود.

ادامه دارد.