مسعود بهبودی
کسی بَر ِ کسی آید
از سه قسم بیرون نباشد:
یا مُریدی بُوَد
یا مُریدی بُوَد
یا به وجهِ یاری
یا به وجهِ بزرگی
تو از این هر سه قِسم، کدامی؟
تو از این هر سه قِسم، کدامی؟
·
دلیل دوم رابطه انسان ها از دید
شمس طلب یاری است.
1
·
«طلب یاری» یکی از مفاهیم اصلی در تئوری اجتماعی نیما یوشیج است:
قایق
(1331)
من
چهره ام گرفته
من قایقم نشسته به خشکی
با قایقم نشسته به خشکی
فریاد می زنم:
وامانده در عذابم انداخته است
در راه پر مخافت این ساحل خراب
و فاصله است آب
امدادی ای رفیقان با من.»
من قایقم نشسته به خشکی
با قایقم نشسته به خشکی
فریاد می زنم:
وامانده در عذابم انداخته است
در راه پر مخافت این ساحل خراب
و فاصله است آب
امدادی ای رفیقان با من.»
گل کرده است پوزخند شان اما
بر من،
بر قایقم که نه موزون
بر حرف هایم در چه ره و رسم
بر التهابم از حد بیرون.
در التهابم از حد بیرون
فریاد بر می آید از من:
« در وقت مرگ که با مرگ
جز بیم نیستیّ وخطر نیست،
هزّالی (تمسخر، یاوه سرائی) و جلافت (جلف بودن، خودسری، بی باکی) و غوغای هست و نیست
سهو است و جز به پاس ضرر نیست.»
با سهوشان
من سهو می خرم
از حرف های کامشکن شان
من درد می برم
خون از درون دردم سرریز می کند!
من آب را چگونه کنم خشک؟
فریاد می زنم.
من چهره ام گرفته
من قایقم نشسته به خشکی
مقصود من ز حرفم معلوم بر شما ست:
یک دست بی صدا ست
من، دست من کمک ز دست شما می کند طلب.
فریاد من شکسته اگر در گلو، وگر
فریاد من رسا
من از برای راه خلاص خود و شما
فریاد می زنم.
فریاد می زنم!
پایان
2
من
از برای راه خلاص خود و شما
فریاد می زنم.
فریاد می زنم.
·
نیما در این شعر انتقادی ـ اجتماعی،
طلب یاری را به معنی راه رهایش اجتماعی تصور و تصویر می کند.
·
طلب یاری از کسی در قاموس نیما،
ضمنا به معنی یاری به یاریگر است.
·
چرا و به چه دلیل؟
الف
·
یاری به همنوع اصولا به معنی مادیت
بخشی به هومانیسم است.
·
به معنی درک هومانیسم و جامه عمل
پوشاندن به هومانیسم است.
ب
·
یاری به همنوع ضمنا به معنی مرزبندی
با جانوران وحشی است.
·
به معنی مرزبندی جامعه با جنگل
است.
ت
·
یاری به همنوع علاوه بر اینها گامی
عملی و واقعی برای تحکیم رشته های پیوند میان اعضای جامعه است.
·
یاری به همنوع به معنی وقوف به
نوعیت خویش است.
·
اثبات عملی تعلق به نوع بشر است.
پ
·
یاری به همنوع عملا به معنی اثبات
همبستگی است.
·
به معنی اثبات خواهری ـ برادری اعضای
جامعه و جهان است.
ث
·
یاری به همنوع ـ در تحلیل نهائی ـ به
معنی وقوف و اقدام به حل کلکتیو مسائل و معضلات فردی و اجتماعی است.
·
پیامد پسیکولوژیکی مثبت این یاری
به همنوع، یعنی رضایت خاطر و خشنودی لذت بار عمیق ناشی از یاری، حاکی از همین
حقیقت امر است.
ج
·
یاری به همنوع نوعی تمرین همیاری
است.
·
نوعی تمرین همکاری و همرزمی برای
غلبه بر مشکلات فردی و اجتماعی است.
·
یاری به همنوع پیشمرحله تشکیل جامعه
برابران و حواهران ـ برادران است.
3
کسی بَر ِ کسی آید
از سه قسم بیرون نباشد:
یا مُریدی بُوَد
یا مُریدی بُوَد
یا به وجهِ یاری
یا به وجهِ بزرگی
تو از این هر سه قِسم، کدامی؟
تو از این هر سه قِسم، کدامی؟
·
شمس دلیل سوم رفتن کسی به نزد دیگری
را در زیر سلطه قرار دادن او می داند.
·
کسی که قصد زیر سلطه قرار دادن کسی
را دارد، بلحاظ جایگاه و مقام اجتماعی بالاتر از او ست.
·
یعنی سوبژکت رابطه است و نه اوبژکت
رابطه.
·
در نتیجه، معمولا اوبژکت رابطه را
احضار می کند.
·
یعنی به نزد او نمی رود.
·
بلکه او را به حضور خود دعوت می
کند.
4
·
یکی از دلایل سوبژکتیو بنای قصو و کاخ
های سلطنتی و ریاست جمهوری و غیره هم همین است:
·
نشان دادن عظمت خود به حریف و تحت تأثیر
پسیکولوژیکی قرار دادن او و واداشتنش به تمکین و کرنش و تبعیت و تسلیم.
·
به همین دلیل می توان گفت که این
نظر شمس درست نیست.
·
چون شمس جای سوبژکت رابطه را با اوبژکت
رابطه عوض کرده است.
5
·
در قاموس شمس، کسی نمی تواند به
نزد کسی برود و یکی از سه نیت زیر را نداشته باشد:
·
ابراز ارادت (مریدیت) به او
·
طلب یاری از او
·
تحت سلطه قرار دادن او
6
·
آنچه اصلا به نظر شمس نمی رسد، حسن
نیت انسان ها ست:
·
چون می توان به نزد کسی رفت و در
صورت نیاز و ضرورت خیری به او رساند.
·
اگر بیمار باشد، او را به مطب
پزشکی برد.
·
اگر دست تنگ باشد، کمک مالی به او
کرد.
·
اگر نادان باشد، از دانش خویش برخوردارش
ساخت.
7
تو از این هر سه قِسم،
کدامی؟
·
اکنون از حواسپرتی خود شمس پرده
برمی افتد:
·
شمس فراموش کرده که حریف (پر سر) نزد او آمده تا سری از او بشنود:
پُر سَری آمد که با من سِرّی بگو.
·
به همین دلیل، این سؤال شمس
غیرمنطقی است.
چو دانی و پرسی
سؤالت خطا ست.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر