۱
یکی بر سر شاخ، بن می برید
خداوند بستان نگه کرد و دید
بگفتا :
گر این مرد بد می کند
نه بر من، که بر نفس خود می کند.
معنی تحت اللفظی:
حریفی روی شاخه درختی نشسته بود و همان شاخه را اره بسته بود.
صاحب باغ دید و گفت:
اگر حریف سودای رساندن آسیب به من را در سر دارد،
خام اندیشی بیش نیست.
چون
او
عملا به خودش آسیب می رساند.
سعدی
در این دو بیت شعر،
دیالک تیک (۱)
را
به شکل دیالک تیک بریدن شاخه و سقوط همزمان از شاخه بسط و تعمیم می دهد.
جواب
سعدی
در این دو بیت شعر،
دیالک تیک جامعه ستیزی و خودستیزی
را
به شکل دیالک تیک بریدن شاخه و سقوط همزمان از شاخه بسط و تعمیم می دهد.
سعدی
به
اعضای علیرتبه طبقات حاکمه
می فهماند
که
توده ستیزی
در
تحلیل نهایی
به
معنی خودستیزی است.
سعدی در باب های دیگر بوستان و گلستان
صراحت بیشتری در این زمینه به خرج می دهد:
برو پاس درویش محتاج دار
که شاه از رعیت بود تاجدار
رعیت چو بیخ اند و سلطان، درخت
درخت، ای پسر، باشد از بیخ، سخت.
(بوستان)
معنی تحت اللفظی:
از رعایا حمایت کن.
برای اینکه پایداری سلطنت سلاطین در گرو حمایت رعایا از آنها ست.
رابطه سلاطین با رعایا شبیه رابطه درخت با ریشه است.
استحکام درخت وابسته به استحکام ریشه است.
یعدی
در این دو بیت شعر
دیالک تیک ناتورال درخت و ریشه
را
به
شکل دیالک تیک سوسیال طبقه حاکمه با توده و دیالک تیک سلطنت فئودالی و رعایا بسط و تعمیم مید هد
و
به
درستی
نقش تعیین کننده
را
از
آن توده (رعایا، ریشه) می داند.
سعدی
به
تحلیل رئالیستی و راسیونالیستی حوادث اجتماعی می پردازد
و
علل واقعی شکست پادشاه ستمگر
را
کشف و افشا می کند.
در غنا و ژرفای خرد سعدی نمی توان مبالغه کرد.
عناصر ایراسیونالیستی و ایرئالیستی
در
دیگر اشعار سعدی
در
اقیانوس حکمت و خرد خروشان او
رنگ می بازند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر