خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۲۲)

 

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان

توسط ایمانوئل کانت

 

 

فصل هفتم

بخش اول

قسمت ۵

۱

·     از دید کانت، شعور به طور کلی، چیزی است که مولد وحدت ترکیبی است و تنها با تحقق وحدت ترکیبی تشکیل می یابد.

۲

·     از آنجا که اکنون پیش شرط بی چون و چرای شعور به طور کلی، کثرت (تنوع، تنوعات حسی) است که از سویی همواره تنوعات می ماند و از  سوی دیگر، به مثابه وحدتی از تنوعات تشکیل می شود، رابطه است.

۳

·     شعور به طور کلی، عام ترین رابطه است و روابط خاص را مقولات تشکیل می دهند.

۴

·     مقولات فی نفسه توخالی اند.

۵

·     مقولات اهمیت خود را تنها با کاربست شان بر مواد نگرشی حسی موجود، کسب می کنند.

۶

·     تنها چنین ارتباط مواد حسی موجود با مقولات است، که به نظر کانت، به دانش تجربی، یعنی به دانش علمی منجر می شود و تنها این است که شناخت واقعی است.

۷

·     منظور کانت از «دانش تجربی» با منظور امپیریسم از تجربه، یکسان نیست.

۸

·     دانش تجربی برای کانت، نه استنباط صرف، بلکه وحدت فکری فرم عرضه شده توسط فهم با شناخت حمل شده توسط حسیت است.

۹

·     دانش تجربی، «نوعی شناخت است که فهم طلب می کند.»

·     (کانت، «نقد خرد محض»، مقدمه ص ۱۷)

۱۰

·     دانش تجربی، حاوی «دو عنصر ناهمگون است:

الف

·     ماده ای برای شناخت از حواس

ب

·     و فرم معینی برای تنظیم ماده فوق الذکر.

۱۱

·     دانش تجربی از چشمه درونی نگرش محض و تفکر، که رهاورد  نگرش محض است و به تشکیل مفاهیم منجر می شود، می جوشد.»

·     (کانت، «نقد خرد محض»، ص ۱۱۸)

۱۲

·     کانت می گوید:

الف

·     اگر ما از خودپویی فهم صرفنظر کنیم و بکوشیم فقط با دریافت های حسی به شناخت دست یابیم، در آن صورت با تل مغشوشی از احساس ها مواجه خواهیم شد.

ب

·     در آن صورت نه تعیین قوانین عام میسرمان خواهد شد و نه وقوف به جهان خارجی عینی واقعی.

پ

·     بدون کردوکار فهم «روح ما از تل مغشوشی از پدیده ها (نمودها) آکنده خواهد شد.

·     بدون اینکه بتوانیم از آن دانش تجربی استخراج کنیم.

ت

·     ضمنا ما از هر رابطه شناخت با اشیاء (موضوعات شناخت) محروم خواهیم گشت.

·     برای اینکه در آن صورت، ارتباط با قوانین عام و ضرور در بین نخواهد بود.

ث

·     ضمنا اگر هم به نگرش خالی از فکر برسیم، هرگز به شناخت نخواهیم رسید.

·     یعنی به هیچ چیز به درد بخور نخواهیم رسید.»

·     (کانت، «نقد خرد محض»، ص ۵۲۶)

ادامه دارد.