سیری در شعری از فریماه شکوهی ایرانی (12)

تحلیلی از

مسعود بهبودی

 پیشکش به

اعظم کاشی

چو مفتون صادق ملامت شنید

به درد، از درون ناله ای بر کشید

·        سعدی اکنون، رهنمود خیرخواهانه و مسئولانه سوبژکت  انقلابی را مورد حمله قرار می دهد و آن را «ملامت» جا می زند.

·        نظری به رهنمود او بی ضرر و ضرور است تا محتوای آن تعیین شود:  

1

کسی گفتش:

« اکنون سر خویش گیر

از این سهلتر، مطلبی پیش گیر»

·        محتوای رهنمود سوبژکت انقلابی این است که عزت انسانی را نباید فدای عشق قلابی به دشمن طبقاتی ساخت.

·        محتوای این رهنمود راهنمائی صریح و روشن همنوع است.

·        این رهنمود مبتنی بر دلایل تجربی و عینی است و ربطی به ملامت ندارد.

·        ملامت همیشه از موضع بالاتر صورت می گیرد.

·        این رهنمود از موضع برابر صورت گرفته است.

·        این رهنمود، رهنمودی خیرخواهانه و برادرانه است.

2

که بگذار تا زخم تیغ هلاک

بغلتاندم لاشه در خون و خاک

·        عاشق کذائی می خواهد که شاهد به ضرب شمشیر او را به قتل رساند.

·        این اما به چه معنی است؟  

3

که بگذار تا زخم تیغ هلاک

بغلتاندم لاشه در خون و خاک

·        این آشکارا به معنی خود ستیزی است.

·        سؤال اما این است که دلیل این خود ستیزی چیست؟

4

که بگذار تا زخم تیغ هلاک

بغلتاندم لاشه در خون و خاک

·        برای پاسخ به این پرسش باید ضد دیالک تیکی خودستیزی را پیدا کرد.

·        ضد دیالک تیکی خود ستیزی، بیگانه ستائی و یا چه بسا حتی بدتر، بیگانه پرستی است.

·        می توان گفت که سعدی در این حکایت، دیالک تیک عشق را به شکل دیالک تیک عاشق و معشوق و در واقع به شکل دیالک تیک خود ستیزی ـ بیگانه پرستی بسط و تعمیم می دهد و نقش تعیین کننده را از آن بیگانه پرستی می داند.

·        بیگانه ای که دشمن عاشق از خود بیگانه ی خودستیز است.

·        سؤال این است که چرا باید کسی عاشق سینه چاک دشمن خونریز خود باشد؟

5

که بگذار تا زخم تیغ هلاک

بغلتاندم لاشه در خون و خاک

·        دلیل معرفتی خودستیزی و بیگانه پرستی، خرد ستیزی است.

·        خردستیزی گشتاور مهمی در ایده ئولوژی طبقات اجتماعی واپسین بوده و است.

·        هم ایده ئولوژی فئودالیسم واپسین (سعدی و بویژه حافظ)، هم عرفان و هم ایده ئولوژی بورژوائی واپسین (امپریالیسم، فاشیسم) و هم فوندامنتالیسم حاوی و حامی خردستیزی (ایراسیونالیسم) است.

·        مراجعه کنید به خردستیزی (ایراسیونالیسم) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

·        خردستیزی با تخریب خانه ی خرد اندیشنده، خود اندیشی و خود مختاری آدمی را از بین می برد و راه را برای خودستیزی و بیگانه پرستی هموار می سازد.

·        فاشیسم و فوندامنتالیسم ببرکت خردستیزی است که اعضای جامعه را به ماشین جنگی و به بمب متحرک مبدل می سازند.

6

نمی بینم از خاک کویش گریز

به بیداد گو:

«آبرویم بریز»

·        معنی تحت اللفظی:

·        توان فرار از خاک کوی او را ندارم.

·        به شاهد ستمگر بگو که آبرویم را بریزد.

·        اکنون عاشق خودستیز بیگانه پرست، علاوه بر طلب مرگ به دست او، طالب بی آبروئی و رسوائی خویش نیز می شود.

·        رسوائی در ایده ئولوژی طبقات اجتماعی واپسین همره همیشگی عشق قلابی است:

·        رسوائی یکی از مقولات همیشه حی و حاضر در ترانه های کشور عه «هورا» ست.

رسوای زمانه منم

·        ولی چرا و به چه دلیل باید عاشق پیه رسوائی و بی آبروئی را هم پیشاپیش بر تن خود بمالد؟

7

نمی بینم از خاک کویش گریز

به بیداد گو:

«آبرویم بریز»

·        دلیل قبول پیشاپیش رسوائی و بی آبروئی، تنزل عاشق کذائی تا درجه زباله است.

·        این به معنی سقوط داوطلبانه به قهقرای هیچ وارگی است.

·        این به معنی انکار فردیت و شخصیت خویش است.

·        این به معنی پذیرش پیشاپیش اگونیهلیسم (خویشتن هیچ انگاری)  است.

·        اگونیهلیسم در ایده ئولوژی های فاشیستی، امپریالیستی، فوندامنتالیستی دست در دست با نیهلیسم و نیهلیسم اخلاقی می رود.

·         

·        مراجعه کنید به نیهلیسم، نیهلیسم اخلاقی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری  

ادامه دارد.