صلح یک مادر استجنگ به مفهوم برگشت از تمدن به قهقرا ست
ناهید جعفرپور
سرچشمه
اخبار روز
http://www.akhbar-rooz.com
شین میم شین
خواننده
ناهید خانم نازنین.!
هنوز فرصت خواندن این نوشته شما را پیدا نکرده ام. اما فقط خواستم بگویم که خیلی خوشحالم از این که شما را بعد از غیبتی نه چندان کوتاه، دوباره در نوشته ها و ترجمه های تازه اتان باز می یابم
من الزاما با همه مواضع شما شاید موافق نباشم.
و این، یک قاعده کلی است که حتی در مورد خودم هم جاری است.
یعنی من با همه مواضع خودم هم شاید موافق نباشم
اما فراموش نمی کنم که در سال هایی که اینترنت در میان ایرانی ها تازه گل کرده بود، شما جزو معدود کسانی بودید که در دفاع از صلح عادلانه و در مخالفت با جنگ می نوشتند و ترجمه می کردند.
برای شما، ناهید خانم عزیز، سلامت بیشتر و عزم جزم تر و حضور مستمر در صحنه آگاهی رسانی را آرزومندم.
• ما برای تمرین تفکر مفهومی به تجزیه و تحلیل این کامنت (نظردهی) خواننده ناشناس می پردازیم.
• چرا؟
• برای اینکه این مطلب مختصر و موجز حاوی نکات معرفتی ـ نظری قابل تأمل مهمی است.
حکم اول
من الزاما با همه مواضع شما شاید موافق نباشم.
من الزاما با همه مواضع شما شاید موافق نباشم.
• مفاهیمی که خواننده برای بیان منظور خود مورد استفاده قرار می دهد به شرح زیرند:
• «الزاما»، «شاید»، «موافقت با مواضع»
1
مفهوم «الزاما»
من الزاما با همه مواضع شما شاید موافق نباشم.
مفهوم «الزاما»
من الزاما با همه مواضع شما شاید موافق نباشم.
• در مفهوم «الزاما»، مقوله جبر و یا ضرورت گنجانده می شود:
• وقتی کسی بخواهد روی ضرورت چیزی تأکید ورزد، می گوید:
• «من الزاما با همه مواضع شما موافق نیستم.»
• این بدان معنی است که عدم موافقت با همه مواضع کسی یک امر جبری و ضرور است.
• منظور از امر جبری و ضرور چیست؟
• برای پاسخ به این پرسش باید جفت دیالک تیکی جبر و یا ضرورت را پیدا کنیم.
• جفت دیالک تیکی جبر، اختیار است.
• در دیالک تیک ماتریالیستی و ایدئالیستی از دیالک تیک جبر و اختیار و یا دیالک تیک ضرورت و آزادی سخن می رود.
• وقتی خواجه شیراز می گوید:
حافظ
رضا به داده بده وز جبین گره بگشا
که بر من و تو در اختیار نگشاده است!
که بر من و تو در اختیار نگشاده است!
• او نیز دیالک تیک جبر و اختیار را در مد نظر دارد و منظورش این است که جبر و یا به عبارت دقیقتر، مشیت الهی، مطلق است و برای بنی بشر اختیاری (آزادی) در بین نیست:
• آش کشک خاله است و چاره ای جز خوردنش نیست!
• ظاهرا نویسنده این کامنت هم همین ایده را بر زبان می راند:
• عدم موافقت با همه مواضع ناهید جعفرپور امری الزامی، گریز ناپذیر و جبری است.
• هرکس حق دارد بنا بر جایگاه اجتماعی و بنا بر پایگاه طبقاتی خویش، چنین باشد و یا نباشد.
• از این نظر نمی توان بر نویسنده کامنت خرده گرفت.
• ایراد بینشی او در جای دیگر است.
2
مفهوم «شاید»
من الزاما با همه مواضع شما شاید موافق نباشم.
مفهوم «شاید»
من الزاما با همه مواضع شما شاید موافق نباشم.
الف
• او با افزودن مفهوم «شاید»، تبر بر تنه جبریت و ضرورت «عدم موافقت با مواضع کسی» فرود می آورد.
• مفهوم «شاید» مقوله جبر و الزام را از انرژی خود خالی می کند و پوسته ای توخالی از ان باقی می گذارد:
• این را می گویند تناقض منطقی در استدلال.
• در حکم واحدی نمی توان دو قید نافی یکدیگر را برای بیان منظور خویش به خدمت گرفت:
• چون از دو حالت قصه خالی نیست:
• یا عدم موافقت با مواضع کسی الزامی است و یا نمی دانیم از چه قرار است:
• شاید الزامی باشد و شاید نباشد.
ب
• مفهوم «شاید» اما بار معرفتی ـ نظری مهمی دارد:
• این بدان معنی است که نویسنده کامنت، نه واقعگرا، واقع بین، باورمند به قابل شناسائی بودن چیزها، پدیده ها و سیستم ها، یعنی مارکسیست، بلکه در بهترین حالت، اسکپتیسیست (تردیدگرا، شکاک) و در بدترین حالت، اگنوستیسیست (ندانمگرا) ست.
• ندانمگرائی یکی از مواضع معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت) ارتجاعی و مد روز است.
• فوکویاما و اکثر ایدئولوگ های امپریالیسم هم همین موضع را نمایندگی می کنند.
ت
• نویسنده کامنت دچار سرگیجه و سردرگمی است.• او هنوز مطمئن نیست که با مواضع ناهید جعفرپور موافق است و یا مخالف است.
• ما متأسفانه به این نتیجه رسیده ایم که این گرایش معرفتی ـ نظری شامل حال اکثریت قریب به اتفاق روشنفکران ایرانی می شود و نویسنده کامنت در این میان استثناء نیست.
• به قول عوام، صاحب نظران جامعه ما اصولا حرف دهن شان را نمی فهمند.
• اکنون این سؤال پیش می آید که پیامد «نفهمیدن حرف دهن خویش» کدام است؟
1
• اولین پیامد «نفهمیدن حرف دهن خویش» عبارت است از «نفهمیدن حرف دهن همدیگر!»
• چون چگونه می توان حرف دهن کسی را فهمید و به منظور او پی برد، وقتی که او خود حرف دهن خود را نمی فهمد و منظور معینی را نمایندگی نمی کند؟
2
• پیامد «نفهمیدن حرف دهن همدیگر» عبارت است از گمانورزی و حدس و تخمین دلبخواهی و بقدر فانتزی و قوه تخیل خویش.
• بدین طریق هر کس بطور سوبژکتیف، بسته به غنای فانتزی خویش، یاوه طرف را تفسیر و تعبیر شخصی خواهد کرد که کمترین ربطی به شناخت اوبژکتیف چیزها نخواهد داشت و ضمنا سوبژکتیویسم یکه تاز بلامنازع و بی رقیب میدان خواهد گشت.
3
• پیامد «تفسیر سوبژکتیف یاوه افراد» عبارت است از تشتت فکری در جامعه:
• وقتی هرکس بر اساس گمانورزی و قوه تخیل خویش ایده ای را تفسیر دلبخواهی و شخصی کند، به اندازه تعداد افراد گمانورز، نظر وجود خواهد داشت که به همه چیز شبیه اند، به غیر از نظر سنجیده و اندیشیده.
4
• پیامد تشتت فکری، بطرز قانونمندی تشتت عملی خواهد بود.
• در این صورت هر کس ساز خاص خود را خواهد زد، حتی اگر در حزب و سازمان و گروهی بظاهر متشکل باشد.
• چرا؟
• برای اینکه از حیطه دیالک تیک بطور کلی و از حیطه دیالک تیک تئوری و پراتیک در این مورد مشخص، راه گریزی وجود ندارد:
• داشتن مواضع نظری شخصی مبتنی بر فانتزی خویش، پیامدش تعدد مواضع عملی خواهد بود.
5
• پیامد تشتت نظری و لاجرم تعدد مواضع عملی، حزب و سازمان و گروه و حتی جامعه و همبود را فلج خواهد ساخت و به بی عملی محکوم خواهد نمود:
• چون بدون وحدت نظر واقعی نمی توان به وحدت عمل واقعی نایل آمد.
وحدت نظر وحدت عمل را مشروط می سازد.
دیالک تیک نظر و عمل و یا به زبان فلسفی دیالک تیک تئوری و پراتیک حاکی از این حقیقت امر است.
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر