۱۴۰۱ مرداد ۳۱, دوشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) ایراسیونالیسم (خردستیزی) مدرن و مدافعه از خرد (۷)


پروفسور دکتر مانفرد بور

(۱۹۲۷ ـ ۲۰۰۸)

برگردان

 شین میم شین 

 

۵

خرد حد و مرز جامعه بورژوائی را نشان می دهد!

 

۱

فرانسیس بیکن

(۱۵۶۱ ـ ۱۶۲۶)

فیلسوف و دولتمرد انگلیسی

مؤسس امپیریسم (تجربه گرایی)

 

·    فلسفه عصر جدید بعد از دوره هومانیسم و رنسانس با بیکن و دکارت قد می افرازد.

 

۲

·    افکار آندو تفاوت بنیادی با فلسفه قرون وسطی دارند:

·    بیکن و دکارت واقعیت (هستی اجتماعی) را نه آفریده خدا، بلکه نتیجه عمل خود انسان ها و لذا قابل چیره شدن و قوام یافتن به وسیله انسانها می دانند!

 

۳

·    بیکن می گوید:

·    «سلطه انسان بر اشیاء تنها به کمک علم و هنر میسر است.»

 

۴

·    و دکارت از فلسفه ای نام می برد که «برای حیات انسانی مفید فواید بیشمار است!»

 

۵

·    بیکن و دکارت بدین طریق راه رشد بعدی فلسفه عصر جدید را تا هگل و فویرباخ مشخص می کنند.

 

۶

·    فکر آندو پیاپی حول این مسأله دور می زند که «انسان چگونه می تواند طبیعت و جامعه را به مدد خرد، تحت اختیار خود در آورد؟»

 

۷

·    دلیل تئوریکی طرح چنین مسئله ای ـ در وهله نخست ـ تصویر انسان شناسنده (انسان شناسنده ـ تصویر) را در ذهن ما زنده می کند.

·    انسانی که دیگر به محدودیت های موجود تن در نمی دهد.

 

۸

·    هدف فلسفه عصر جدید در واقع، عبارت است از اینکه انسان (اکنون فرد) از هرگونه قید و بند خارجی آزاد باشد.

 

۹

·    عدم وابستگی انسان به هرگونه مرجعی اعلام می شود.

 

۱۰

·    فرد از نقطه نظر تفکر عصر جدید، به عنوان «من» و یا «فاعل» (سوبژکت) تعریف می شود، که مؤثر، اکتیو (فعالیت مبتنی بر آگاهی) و قادر به عمل و تصمیمگیری مستقل است!

 

۱۱

·    کانت این مسئله را در آغاز کتابش «تکوین انسانی از نظر فرضیه اصالت عمل» چنین فرمولبندی می کند:

·    «این که انسان می تواند «من» خود را تصور کند، مقام او را نسبت به کلیه موجودات روی زمین بالاتر می برد و بدین طریق، انسان به شخصی صاحب مقام و ارزش و اعتبار تبدیل می گردد.»

 

۱۲

·    این درک جدید از انسان، برای فلسفه عصر جدید، وظیفه توضیح «طبیعت واقعی» انسانی را در دستور کار قرار می دهد.

 

۱۳

·    فلسفه می کوشد «طبیعت واقعی» انسانی را بطور طبیعی (با توسل به طبیعت) توضیح دهد و نه به طور ماورای طبیعی (با توسل به ماوراء الطبیعه)، یعنی نه بر اساس ناشی از خدا بودن و منسوب به خدا بودن!

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر