دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۴۳۳)

 

پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت

و

دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین  

ماتریالیسم 

ادامه

۱۱

·    تا کنون جامعه شناسان به دشواری می توانستند به تمیز پدیده های اجتماعی مهم از پدیده های اجتماعی بی اهمیت در شبکه بغرنج پدیده های اجتماعی نایل آیند.

·    ریشه سوبژکتیویسم در جامعه شناسی هم همین جا بوده است.

·    جامعه شناسان ضمنا نمی توانستند برای تمیز پدیده های اجتماعی مهم از پدیده های اجتماعی بی اهمیت، معیاری عینی (اوبژکتیو) پیدا کنند.

۱۲

·    ماتریالیسم با اعلام مناسبات تولیدی به مثابه ساختار جامعه ، معیاری کاملا عینی به دست داد و امکان استفاده از این مناسبات به مثابه معیار عام علمی بر تکرر (تکرار مکرر) قاعده مندی در جامعه بشری را فراهم آورد.

·    مسئله ای که سوبژکتیویست ها در جامعه شناسی بر سر استفاده از آن اختلاف نظر داشته اند.

۱۳

·    تا زمانی که آنها خود را به مناسبات ایده ئولوژیکی ـ جامعه ای محدود می ساختند، نمی توانستند به کشف تکرار قاعده مندی در پدیده های جامعه ای کشورهای مختلف نایل آیند.

·    (منظور از مناسبات ایده ئولوژیکی ـ جامعه ای،  مناسباتی است که قبل از تجزیه و تحلیل در ذهن و ضمیر شان نفوذ کرده اند.

·    طبیعی است که ما همیشه با وقوف (شعور) به مناسبات اجتماعی  (شعور اجتماعی) سروکار داریم و نه چیز دیگر.)

·    علم آنها در بهترین حالت توصیف صرف این پدیده ها بود و بس.

·    جمع آوری مواد خام بود و بس.

۱۴

·    تحلیل مناسبات جامعه ای مادی بلافاصله، امکان تعیین تکرار قاعده مندی را در اختیار انسان ها قرار می دهد و امکان تعمیم اوضاع کشورهای مختلف و رسیدن به مفهوم اصلی فرماسیون جامعه ای را فراهم می آورد.

·    (منظور از مناسبات جامعه ای مادی، مناسباتی است که بدون نفوذ در ذهن (ضمیر، شعور، روح) انسان ها تشکیل می یابند.

·    مثلا انسان ها با مبادله فراورده های خود وارد مناسبات تولیدی ئی می شوند، حتی بدون وقوف به این حقیقت امر که با مناسبات تولیدی جامعه ای سر و کار دارند.)

۱۵

·    تنها به مدد این تعمیم، امکان گذار از توصیف  جامعه ای صرف (و از ارزیابی آنها از منظر ایدئال) به تجزیه و تحلیل سختگیرانه علمی فراهم آمد.

·    بدین طریق به عنوان مثال روشن شد که تفاوت یک کشور کاپیتالیستی با دیگر کشورها چیست و ضمنا بررسی وجوه مشترک کشورهای مختلف امکان پذیر گردید.

۱۶

·    ثالثا از این فرضیه برای اولین بار امکان تشکیل جامعه شناسی علمی از نقطه نظر زیر نیز فراهم آمد.

·    چون ناشی از مناسبات تولیدی دانستن مناسبات جامعه ای و ضمنا ناشی از سطح توسعه نیروهای مولده دانستن مناسبات تولیدی، بنیان مستحکمی برای نمودار سازی توسعه فرماسیون های جامعه ای به مثابه روندی طبیعی ـ تاریخی پدید آمد.

۱۷

·    شکی نیست که بدون چنین نگرشی علم الجامعه ای هم نمی تواند وجود داشته باشد.»

·    (ولادیمیر لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۱، ص ۱۲۹ ـ ۱۳۱)

۱۸

·    ماتریالیسم تاریخی بزرگترین دستاورد تفکر فلسفی و تفکر سوسیولوژیکی محسوب می شود.

پایان

 ادامه دارد.