غائیت گرائی (فینالیسم)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

پروفسور دکتر یوهانا شرام

برگردان

شین میم شین

·       فینالیسم (غائیت گرائی) یک کلمه لاتینی است.

1

·       فینالیسم (غائیت گرائی) عنوانی است برای جریانات فلسفی ئی که منکر اصل علیت اند و بر آنند که هر تغییری و هر توسعه ئی در واقعیت عینی در جهت رسیدن به آماج های ایده ای و یا در جهت تحقق آنها ست.

·       این آماج های ایده ای گویا تعیین کننده همه تغییرات و توسعهات اند و بر آنها تقدم دارند.

2

·       فینالیسم در عرصه فلسفه ایدئالیستی مسکن دارد.

3

·       فینالیسم تعیین و تحقق آماج های ایده ای را (که خاص کردوکار انسانی است)، از عرصه جامعه فرا تر می برد و به کل طبیعت نسبت می دهد و نیروی محرکه یگانه کلیه تغییرات و توسعه در جهان را نه در تأثیر متقابل تضادهای داخلی و خارجی چیزها، روندها، سیستم ها و غیره، بلکه در هدفگذاری ها و آماج گذاری های ایده ای (اغلب ماورای جهانی) می داند.

4

·       آنجا هم که فینالیسم به پذیرش علل مؤثر تن در می دهد، آنها را تابع علل نهائی (علل غائی) محسوب می دارد و علل غائی را مقدم بر آنها می داند.

5

·       فینالیسم قبل از همه جزء لایتجزای بسیاری از فلسفه های ایدئالیستی ـ  عینی، افلاطونیسم، تومیسم و نئوتومیسم بوده است. 

·       مراجعه کنید به ایدئالیسم، افلاطونیسم، تومیسم و نئوتومیسم  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

6

·       فینالیسم قاعدتا در اثبات موجود هدفگذار ماورای تجربی به این مکاتب فلسفی خدمت می کند و لذا اسباب توجیه مذهب است.

7

·       انواع مختلف اثبات وجود خدا بر مبنای فینالیسم از استنتاج پرگاری و یا دایره ای بهره می گیرند و لذا بی پایه اند:

·       هدفخوانی حاکم بر طبیعت آلی با توسل به وجود خدا توضیح داده می شود و هستی (دا زاین) خدا از این هدفخوانی نتیجه گرفته می شود.

·       مراجعه کنید به غائیت، تله ئولوژی، آماج، هدف در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان