سیاوش کسرائی از دید آن و این (1)

سیاوش کسرائی 
(1305 ـ 1374)
(اصفهان ـ وین)  

ویرایش، تأمل و تحلیلی از
گاف سنگزاد   

پیشکش 
به یاد نامیرای 
سیاوش کسرائی 

مانلی کسرائی
سرچشمه:
صفحه فیسبوک مانلی

در ماه اكتبر ١٩٩٤ از طريق دفتر صليب سرخ جهاني

مدارك پدرم جهت خروج از شوروي و سفر به اتريش را دريافت كرديم و در راه بازگشت به منزل در اتوبوس بوديم

كه از او سؤال كردم:

«بابا آيا اگر يكبار ديگر بدنيا مي آمدي

اين راه و اين انديشه رو انتخاب مي كردي؟»

در جوابم گفت:

«مانلي جان

هميشه اين طور رسم بوده كه وقتي كسي شكست مي خورد

و يا مي بازد همه اطرافيان و دور و بر مي گويند:

ديدي؟

ما كه گفتيم .

ما كه مي دونستيم.

و هر كسي كه از راه مي رسد هزار و يك انتقاد مي كند

و همه حق دارند (حق به جانب اند)

چرا كه تو بازنده و شكست خورده اي.

اما از فرد پيروز انتقاد نمي شود.»

• ما این مقاله مانلی کسرائی را نخست تجزیه و بعد تحلیل می کنیم تا سهم خود را به کشف حقیقت عینی در این زمینه هم ادا کرده باشیم:

1

از او سؤال كردم:

«بابا آيا اگر يكبار ديگر بدنيا مي آمدي

اين راه و اين انديشه رو انتخاب مي كردي؟»

• این سؤال پسر از پدر، حاوی انتقاد مستور پسر از بیوگرافی پدر است:

• این سؤال حاکی از آن است که پدر ـ در بهترین حالت ـ مرتکب خریت و خطا و در بدترین حالت، مرتکب خیانت شده است.

• سؤال پسر از پدر این است که از بیوگرافی خود شرمنده است و یا نه؟

• سؤال حریفی از پسر شیلی شناس سیاوش این است که اگر النده به خواب پسرش می آمد، او هم از پدر همین سؤال را می کرد و یا چنین سؤالاتی در انحصار پسران ایرانی است؟

2

از او سؤال كردم:

«بابا آيا اگر يكبار ديگر بدنيا مي آمدي

اين راه و اين انديشه رو انتخاب مي كردي؟»

• بنا بر قانون دیالک تیکی نفی نفی، فرزند نافی دیالک تیکی والدین (مادر ـ پدر) است.

• نفی دیالک تیکی در هستی بطور کلی حاکم است و شامل حال هر نبات و جانور و انسان می شود:

• نفی دیالک تیکی بدان معنی است که نو (جوانه، جوجه، توله، فرزند) جنبه های مثبت و بالنده کهنه (نبات، پرنده، حیوان، مادر و پدر) را از آن خود می کند و جنبه های منفی آن را حذف می کند و دور می اندازد.

3

• راز توسعه و تکامل در هستی بطور کلی (طبیعت، جامعه، تفکر) ببرکت این نفی دیالک تیکی تضمین می شود.

• این نفی دیالک تیکی نسل اندر نسل در عالم نباتات، جانوران و انسان ها تکرار می شود:

• مادر به نوبه خود روزی دختر بوده و مادر ـ پدر خود را نفی دیالک تیکی کرده است.

• پدر خود به نوبه خود روزی پسر بوده و مادر ـ پدر خود را نفی دیالک تیکی کرده است.

• تا در پله بعدی توسعه، همان دختر و پسر دیروز، به مثابه مادر ـ پدر، توسط فرزند خود نفی دیالک تیکی شوند.

4

• بدین طریق بخش اعظم جنبه های مثبت و بالنده نسل قبل حفظ می شود و توسعه داده می شود و بخش اعظم جنبه های منفی، نقد و نفی و حذف می شوند و دور انداخته می شوند.

• هر انقلاب اجتماعی نیز از گردنه همین قانون دیالک تیکی نفی نفی و به عبارت دیگر از گردنه دشوار دیالک تیک پیوست و گسست (حفظ جنبه های مثبت کهنه و حذف جنبه های منفی آن) می گذرد.

• مراجعه کنید به قانون دیالک تیکی نفی نفی، دیالک تیک پیوست و گسست، دیالک تیک کهنه و نو در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

5

از او سؤال كردم:

«بابا آيا اگر يكبار ديگر بدنيا مي آمدي

اين راه و اين انديشه رو انتخاب مي كردي؟»

• این قانون دیالک تیکی و این دیالک تیک پیوست و گسست احتمالا فقط در جامعه بشری (و نه در عالم نباتات و جانوران) گاهی مسخ و مثله و مخدوش می شود:

الف

• گاهی فرزند جنبه های مثبت مادر ـ پدر را نقد و نفی و حذف می کند و جنبه های منفی آنها را از آن خود می کند، حفظ می کند و توسعه می دهد.

• در این صورت می توان گفت که دیالک تیک پیوست و گسست وارونه می شود.

• این پدیده را می توان نفی مخرب و منفی نام داد.

ب

• فرزند گاهی مادر ـ پدر را نفی مکانیکی می کند.

• یعنی مادر ـ پدر را با کلیت جنبه های مثبت و منفی شان نقد و نفی و حذف می کند و دور می اندازد.

6

• این پدیده ها را می توان در مورد فرزندانی تجربه کرد که مادر ـ پدر خادم خلق داشته اند.

• مثال بارز نفی مخدوش و مکانیکی را می توان در مورد دختر فیدل کاسترو شاهد بود که پناهنده امپریالیسم امریکا شده است.

7

• این دو فرم وارونه سازی و نفی مخدوش و مکانیکی در جو شکست، تشدید می شود.

• فرزند هر توده ای از همان آغاز کودکی، بطور طبیعی نافی مادر ـ پدر توده ای است که از دید او نه به دنبال لذت فردی و خانوادگی نقد، بلکه به دنبال ذلت و ریاضت فردی و خانوادگی برای دفاع از عزت توده ای و تأمین لذت توده ای نسیه اند.

• پس از شکست حزب مادر ـ پدر، این نفی مخدوش و مکانیکی مخرب و منفی فرم افراطی به خود می گیرد و از چارچوب تنگ خانواده فروپاشیده شده بیرون می زند.

6

از او سؤال كردم:

«بابا آيا اگر يكبار ديگر بدنيا مي آمدي

اين راه و اين انديشه رو انتخاب مي كردي؟»

• این سؤال پسر از پدر، حاکی از آن است که پسر آلترناتیوی برای جانبداری از حقیقت عینی (خرد و خلق) در آستین دارد.

• منظور پسر (هر پسر و یا دختر) از مفهوم «دوباره تولد یافتن»، عرض اندام دیگرگونه ی شخصی خویش است:

• این بدان معنی است که من مثل تو نخواهم بود.

• من راه ریاضت آمیز پر دردسر تو را پی نخواهم گرفت.

• ایوان تورگینف ـ نویسنده روسی رمان « پدران و پسران» ـ احتمالا از همین روند نفی مخدوش و مکانیکی ـ ارتجاعی در خیلی از خانواده ها گزارش می دهد.

• پسر و یا دختر اما چه آلترناتیوی برای مبارزه در راه رهایش اجتماعی نهائی در کله خالی از خرد اندیشنده و در چنته خالی از سخن اندیشیده خود می تواند داشته باشد؟

• در این جور مواقع است که از محتوای ارتجاعی نفی مخدوش و مکانیکی پرده بر می افتد.

ادامه دارد.