رویاروئی های ایدئولوژیکی هر روزه (55)

بهروز خلیق

آیا در حوزه تاریخ و جامعه، کشف قوانین مطرح است یا پارادایم‏سازی و نظریه ‌پردازی توسط انسان؟

  آیا تاریخ و جامعه از قوانین معینی پیروی می‏کنند؟

 آیا می‏توان در علوم اجتماعی از قوانین جامع و فراگیر صحبت کرد و یا اینکه در علوم اجتماعی پارادایم‏هائی مطرح است که برای تبیین پدیده‏های اجتماعی توسط نظریه‏پردازان ارائه می‏شوند؟   

سرچشمه :

اخبار روز

http://www.akhbar-rooz.com

میم حجری

 سؤال چهارم

آیا تاریخ و جامعه از قوانین معینی پیروی می‏کنند؟

·        این سؤال نویسنده محترم را با سؤال قبلی ایشان مقایسه می کنیم:

سؤال سوم

آیا در حوزه تاریخ و جامعه، کشف قوانین مطرح است یا پارادایم‏سازی و نظریه ‌پردازی توسط انسان؟

·        روشن ترین نشانه ی پریشان اندیشی شاید همین باشد:

·        کسی که سؤال قبلی (سوم) را طرح می کند، جامعه را عملا تحت حاکمیت قوانین عینی قرار می دهد.

·        وگرنه طرح این سؤال که « آیا در حوزه تاریخ و جامعه، کشف قوانین مطرح است؟» بی اساس خواهد بود.

·        چون پیش شرط  کشف چیزی، وجود پیشاپیش آن چیز است.

·        این خطای فکری نویسنده محترم اما به چه معنی است؟

1

·        این بدان معنی است که نویسنده محترم فرق کشف با اختراع را نمی دانند.

·        شاید منظور ایشان از مفهوم «کشف قوانین جامعه» در واقع «اختراع قوانین کذائی جامعه» بوده است.

·        به احتمال قوی هم همین بوده است.

·        اکنون این سؤال پیش می آید که منظور ایشان از مفهوم «پارادایم‏سازی و نظریه ‌پردازی توسط انسان» چیست؟

2

·        «پارادایم‏سازی و نظریه ‌پردازی توسط انسان» بزعم پوپر و اعوان و انصارش ظاهرا به معنی اختراع دلبخواهی  مفاهیم و نظریه ها ست.

·        در آن صورت دیگر کسی کاری به چیزها، پدیده ها، سیستم ها و روندهای عینی نخواهد داشت.

·        هر کس به میل خود به اختراع یاوه و یا به قول نویسنده این مطلب «پارادیم» خواهد  پرداخت.   

·        فقط باید وقت داشت و جهانی را تصور کرد که هر کس به نوبه خود به اختراع دلبخواهی پارادیم های خود مشغول است.

·        در آن صورت به تعداد سکنه جهان حقیقت خواهیم داشت و جهان به عرصه ای بمراتب بدتر از طویله و جنگل بدل خواهد شد.

3

آیا تاریخ و جامعه از قوانین معینی پیروی می‏کنند؟

·        جامعه بخشی از طبیعت است.

·        جامعه بخش انسانی شده طبیعت است.

·        جامعه طبیعت دست ساخت انسان است.

·        جامعه طبیعت دوم است.

·        جامعه تجسم دیالک تیک طبیعت و انسان است.

·        جامعه از قوانین معینی پیروی نمی کند.

·        جامعه در ذره ذره اش، در سلول به سلولش قانونمند است.

4

·        همانطور که هر عمارتی زیربنا و روبنا دارد، جامعه هم حاوی زیربنا و روبنای خاص خویش است:

·        زیربنای جامعه را مناسبات تولیدی تشکیل می دهد.

·        کسی نمی تواند جامعه ای پیدا کند که فاقد مناسبات تولیدی باشد.

·        مناسبات تولیدی مناسبات و روابطی اند که میان اعضای جامعه برقرار شده اند تا مایحاج اولیه مردم تولید شود.

·        مهمترین عنصر این مناسبات را فرم مالکیت بر وسایل تولید تشکیل می دهد.

·        مراجعه کنید به مناسبات تولیدی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

5

آیا تاریخ و جامعه از قوانین معینی پیروی می‏کنند؟

·        برای کسب یقین در زمینه قانونمندی جامعه بشری، فقط کافی است که همین زیربنا عوض شود.

·        یعنی فرم مالکیت بر وسایل اساسی تولید (صنایع، معادن، کارخانجات، بانک ها، املاک، مستغلات و غیره) عوض شود.

·        در آن صورت جامعه زیر و زبر خواهد شد.

·        در آن صورت روبنای جامعه رنگ دیگری خواهد گرفت:

·        بشریت مثلا از قرون وسطی فئودالی به عصر جدید خواهد گذشت.

·        در آن صورت دولت و قضاوت و حقوق و اخلاق و غیره دستخوش تحول بنیادی خواهند گشت.

·        مثلا معیارهای ارزشی فئودالی (امتیازات مبتنی بر اصل و نسب، برتری خونی و تباری اشرافیت فئودالی و سلسله مراتب مربوطه در جامعه و تفکر و غیره) بی اعتبار خواهند گشت.    

6

آیا تاریخ و جامعه از قوانین معینی پیروی می‏کنند؟

·        خود این زیربنا (مناسبات تولیدی) نه فی نفسه و ایزوله، بلکه مثل هر چیز دیگر با جفت دیالک تیکی ناگسستنی خود وجود دارد و تحول می یابد.

·        جفت دیالک تیکی مناسبات تولیدی را نیروهای مولده تشکیل می دهد که از انسان های مولد، وسایل تولید، علم، مواد خام و غیره  تشکیل می یابد.

·        رابطه مناسبات تولیدی با نیروهای مولده، رابطه فرم با محتوا ست.

·        با توسعه نیروهای مولده (با توسعه تجربه و دانش مردم، توسعه وسایل تولید، توسعه و تکمیل استخراج مواد خام و غیره) مناسبات تولیدی به مثابه فرم و قالب نیروهای مولده نیز باید دیر یا زود عوض شود و گرنه جامعه دچار بحران می گردد.

·        همه بحران های اساسی در همه دوران ها (خواه دوران اشتراکی آغازین، خواه دوران برده داری، خواه دوران فئودالی و خواه دوران سرمایه داری) از همین دیالک تیک نیروهای مولده و مناسبات تولیدی نشئت می گیرند.

·        توسعه و تکامل و تکثیر محتوا (نیروهای مولده) انفجار فرم (مناسبات تولیدی) را و تحول آن را الزامی می سازد.

·        درست به همان سان که رشد جسمی کودک جر خوردن البسه او را و خرید البسه گشادتر را الزامی می سازد.

·        آری.

·        جامعه بشری (تاریخ) قانونمند است و نه خر تو خر و آنارشی.          

6

آیا می‏توان در علوم اجتماعی از قوانین جامع و فراگیر صحبت کرد و یا اینکه در علوم اجتماعی پارادایم‏هائی مطرح است که برای تبیین پدیده‏های اجتماعی توسط نظریه‏پردازان ارائه می‏شوند؟

·        مسائل بنیادی جامعه بشری موضوع فلسفه تاریخ است که ماتریالیسم تاریخی نام دارد.

·        ماتریالیسم تاریخی بسط و تعمیم ماتریالیسم دیالک تیکی در عرصه جامعه (تاریخ) است.

·        به عنوان مثال، دیالک تیک جزء و کل در ماتریالیسم دیالک تیکی در عرصه جامعه به شکل دیالک تیک فرد و جامعه، شخصیت و تاریخ، عنصر ـ ساختار ـ سیستم در ماتریالیسم تاریخی بسط و تعمیم می یابد.

·        علوم اجتماعی هر کدام عرصه معینی از جامعه را موضوع پژوهش خود قرار می دهند و در حیطه خاص خود قوانین و قانونمندی های عینی معینی را کشف می کنند.

·        کسی (به غیر از عوامفریبان)  به دلخواه و میل خود «پارادیم» نمی سازد:

·        این قوانین عینی جامعه و طبیعت اند که در روند کار و ببرکت کار در آئینه ضمیر انسان ها منعکس می شوند و به تشکیل  مفاهیم، مقوله ها، قوانین و غیره منجر می گردند.

·        منشاء مفهوم درخت نه کله خالی انسان ها، بلکه وجود عینی سرو و سپیدار و صنوبر و غیره است.

·        قانون ماهیتا وقتی می تواند قانون باشد که جامع و فراگیرباشد و گرنه همه چیز می تواند باشد، مگر قانون.

·        مراجعه کنید به علوم اجتماعی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

http://hadgarie.blogspot.de/2013/03/1_14.html

http://hadgarie.blogspot.de/2013/04/2.html

       

ادامه دارد.