شین میم شین
نه اندیشه مادرزاد وجود دارد
و
نه اندیشیدن مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار فراگرفت.
شیخ سعدی
(۱۱۸۴ ـ ۱۲۸۳ و یا ۱۲۹۱)
(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص ۱۱ ـ ۱۵)
۱
بد و نیک مردم، چو می بگذرند
همان به که نامت به نیکی برند.
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۱۱ ـ ۱۵.)
معنی تحت اللفظی:
چون نیکوکاری و بدکاری آدم ها گذرا هستند،
پس
سعی کن
که
مردم
پس از مرگت
از
تو
به نیکی نام ببرند.
منطق نهفته در این بیت شعر سعدی
تق و لق
است.
چون
پیش شرط به نیکی نام بردن از کسی
نیکوکاری پیشاپیش او در زمان حیاتش است.
اگر نیکوکاری (عمل خیر) کسی «می بگذرد»،
پس
نام نیک او نیز همراه با نیکوکاری اش خواهد گذشت.
۲
بد و نیک مردم، چو می بگذرند
همان به که نامت به نیکی برند.
سؤال
سعدی
در
این بیت شعر
دیالک تیک پ و تئوری
(ع و نظر)
را
به شکل دیالک تیک نیکوکاری و نام نیک بسط و تعمیم می دهد.
نقش تعیین کننده در این دیالک تیک
از
آن قطب پ (ع بد و یا نیک)
است.
جواب
سعدی
در
این بیت شعر
دیالک تیک پراتیک و تئوری
(عمل و نظر)
را
به شکل دیالک تیک نیکوکاری و نام نیک بسط و تعمیم می دهد.
نقش تعیین کننده در این دیالک تیک
از
آن قطب پراتیک (عمل بد و یا نیک)
است.
۳
بد و نیک مردم، چو می بگذرند
همان به که نامت به نیکی برند.
سعدی
در
این بیت شعر،
با توجه به بیت شعر قبلی،
دیالک تیک تهدید و تطمیع
را
به شکل دیالک تیک ننگ و نام بسط و تعمیم می دهد.
او
از قول انوشیروان،
دیالک تیک ننگ و نام
را
به
عنوان اهرم تشویق به عمل خیر
به خدمت می گیرد.
اگر انوشیروان بعد از ظهور پیامبراسلام می بود،
سعدی اهرم دیگری را به کار می برد
و
از
پاداش اخروی سخن می گفت،
یعنی
دیالک تیک داد و ستد با خدا
را
مطرح می کرد.
سعدی میزان اعتقاد مذهبی اشراف بنده دار، فئودال و دربار
را
بهتر از هر کسی می شناسد.
از این رو ست که همه دلایل ممکنه را برای حفظ و تحکیم نظام فئودالی
برمی شمارد،
تا
چیزی ناگفته نماند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر