مقوله (۱)

پروفسور دکتر الفرد کوزینگ

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین 

   

۱

·      مقولات، اصلی ترین و عام ترین مفاهیم علوم مختلف را تشکیل می دهند.

۲

·      مقولات فلسفی، عام ترین مفاهیم اند و به برکت آنها چند و چون ماهوی ماده و تغییر و تحول آن انعکاس می یابد.

۳

·      مقولات فلسفی به مثابه نقاط گرهی شناخت، برای کلیه علوم اهمیت اساسی دارند.

۱

افلاطون

افلاطون

(۴۴۷ ـ ۳۴۷ ق. م.)

فیلسوف یونان باستان

و

 از

 شاگردان سقراط

۱

·      افلاطون اولین فیلسوفی بود که مقولات را به عنوان منشاء کلیه مفاهیم تلقی کرد و به توضیح نقش آنها در شناخت پرداخت.

·      (افلاطون، «تئه تت»، ص ۲۹ ـ ۳۰)

۲

·      به نظر او  پنج مقوله مهم زیر وجود دارند:

الف

·      وجود

ب

·      هویت

پ

·      تفاوت

ت

·      تغییر 

ث

·      ثبات.

۳

·      افلاطون بنا بر جهان بینی ایدئالیستی اش، مقولات را زاده روح می دانست.

·      (افلاطون، «سوفیستس»، ص ۲۵۴ س، د)

۲

ارسطو

ارسطو

 (۳۸۴ ـ ۳۳۲ ق. م.)

ارسطو از مهمترین و متنفذترین فیلسوف تاریخ است.

او اصول بیشماری

را

هم

 تأسیس کرده

و

 هم

تحت تأثیر جدی

 قرار داده است.

از آن جمله اند :

تئوری علوم

منطق

بیولوژی

فیزیک

اتیک

تئوری شعر

تئوری دولت 

ارسطو دانش زمان خود را به شرح زیر طبقه بندی کرده است :

ارگانون (ارغنون، که بعد از مرگ او به آثار او اضافه می شود.)

علوم تئوریکی (نظری)

علوم پراتیکی (عملی)

علوم پوئه تیکی (شعری)

علوم تئوریکی به اجزای زیر طبقه بندی می شوند :

فلسفه اولین (متافیزیک)

علوم طبیعی

علوم ریاضی (مته متیک)

فلسفه اولین به اجزای زیر طبقه بندی می شود :

تئوری جوهر

تئوری اصول

تئولوژی

۱

·      ارسطو مقولات را مورد بررسی سیستماتیک (منظم) قرار داد و به عنوان مؤسس آموزش مقولتی شهرت یافت.

·      (واژه مقولتی را به تقلید از واژه عقیدتی می سازیم. مترجم)

۲

·      ارسطو بر خلاف افلاطون، مقولات را به مثابه عالی ترین مفاهیم نوعی و از انواع احکام می دانست که بیانگر انواع  وجود اند.

۳

·      او مقولات را انعکاسات واقعیت عینی محسوب می داشت.

۳

·      به نظر او ده مقوله مهم زیروجود دارند:

·      (ارسطو، «مقولات»، جلد ۴، توپیک، جلد ۱)

الف

·      جوهر (ماهیت)

ب

·      کمیت

پ

·      کیفیت

ت

·      مناسبت (رابطه)

ث

·      کجا (مکان)

ج

·      کی (زمان)

ح

·      جایگاه (موقعیت)  

خ

·      داشتن (مالکیت) 

چ

·      تأثیر   

د

·      عشق (درد)

۴

·      او بعدها در اثر خود تحت عنوان «آنالیتیک» (تحلیل) (آنالیتیک دوم، ص ۲۲)  تعداد آنها را به هشت و سپس در اثر خود تحت عنوان «متافیزیک» به سه کاهش داد:

الف

·      ماهیت (جوهر)

ب

·      عشق (حالت)

پ

·      رابطه.

۵

·      به نظرارسطو، ماهیت (جوهر) اساسی ترین مقولات فلسفی است و سایر مقولات فقط تعین های بعدی آن اند.

۶

·      آموزش مقولتی ارسطو اولین تلاش همه جانبه برای تعمیم فلسفی نتایج حاصل از شناخت علمی بود.

۷

·      ولی از آنجا که این آموزش، ماهیتا انعکاس سطح رشد نازل علوم آن زمان بود، نمی توانست خالی از عیب و نقص باشد.

۸

·      ارسطو نتوانست و به سبب سطح نازل توسعه علوم نمی توانست، رابطه درونی مقولات را کشف کند و تعریف دقیقی از آنها ارائه دهد.

·      چون هرچیزی بالاخره فرزند زمان خویش است.

۹

·      ولی علیرغم آن، آموزش مقولتی ارسطو تأثیر مهمی در تدوین سیستم های مقولتی بعدی به جا گذاشت و به وساطت اسکولاستیک تا ظهور کانت به قوت خود باقی ماند.

ادامه دارد.