۱۳۹۸ فروردین ۱۹, دوشنبه

سیری در مرثیه ابتهاج «طبری» در رثای احسان طبری (۲۰)


تحلیل
از
میمحا نجار
 
۱
تائبی گر ز آن که جامی زد به سنگ
توبه فرما را فزون تر باد ننگ

معنی تحت اللفظی:
اگر 
توبه کننده ای
جام پیمان
را
بر
سنگ 
زده،
ننگ بیشتر بر توبه فرما
 باد.
 
سایه
در
این بیت مرثیه
دیالک تیک توده و طبقه حاکمه
را
به شکل دیالک تیک تائب و توبه فرما بسط و تعمیم می دهد
و
ضمنا
نقش منفی
را
در
این 
دیالک تیک،
از 
آن طبقه حاکمه (توبه فرما) می داند.
 
تفاوت سایه
با
زباله های چپ و راست ضد توده ای
همین جا ست:
 
سایه
جانبدار ستمدیدگان و خصم ستمگران
است
و
نه
ماستمالی کننده ی ستمگران و کوبنده بی شرمانه ستمدیدگان. 
 
تفاوت و تضاد پهلوانان بشر دوست توده
با
فئودال زادگان بی رحم و بی شرم پهلوان نما
نیز
همین جا ست.
 
۲
تائبی گر ز آن که جامی زد به سنگ
توبه فرما را فزون تر باد ننگ
 
سایه
در
این بیت مرثیه
نسبیتی 
را
وارد
توبه
می کند:
ننگ
از
دید شاعر توده و حزب توده،
نه
توبه کردن توده تحت شکنجه های دهشت بار،
بلکه توبه فرمایی طبقه حاکمه شکنجه گر
 است.
 
این حکم صریح سایه
بر
محکومیت طبقه حاکمه ای است
که
هر نفسکشی را به اتهامات واهی حتی، عذاب می دهد و زجرکش می کند.

۳
تائبی گر ز آن که جامی زد به سنگ
توبه فرما را فزون تر باد ننگ
 
نکته قابل توجه 
در
 این بیت مرثیه
انتخاب آگاهانه ی واژه تائب به عوض تواب است:
 
تائب
ستمدیده ای
 است
که
به
توبه
واداشته می شود.
 
در حالیکه 
تواب، 
 داوطلبانه توبه و طلب عفو می کند.
 
سایه
بدین طریق
ادعای بی شرمانه طبقه حاکمه
را
که
سران حزب مظلوم و معصوم توده
زباله های طباطبایی و مطهری زباله 
را
خوانده اند 
و
 به 
حقیقت و حقانیت خرافه
ایمان آورده اند و داوطلبانه توبه کرده اند،
با
صراحت و قاطعیت تام و تمام
رد می کند.

۴
تائبی گر ز آن که جامی زد به سنگ
توبه فرما را فزون تر باد ننگ
 

در
این بیت مرثیه سایه
(و نه فقط در این بیت)
رد پای خواجه شیراز
به چشم می خورد.
 
سایه
از
مفهوم جام عهد و پیمان
بهره برمی گیرد
و
توبه
را
پیمان شکنی
(جام پیمان بر سنگ زدن)
محسوب می دارد و ننگ می شمارد.
 
پهلوانی
سنت توده ای ها 
ست.
 
سایه
مرگ تحت شکنجه 
را
بر
توبه
ترجیح می دهد.

در 
ابیات بعدی مرثیه
 این موضعگیری سنتی حزب توده و شاعر آن
از
صراحت بیشتری می گذرد.

۵

شبچراغی چون تو رشک آفتاب
چون شکستندت چنین خوار و خراب؟
 
معنی تحت اللفظی:
گوهر تابناک شب ستیزی
همانند تو
را
چگونه شکستند
که
به این حال و روز خوار و خراب افتادی؟
 
سایه
در
این بیت مرثیه
تف بر روی اجامر جبار طبقه حاکمه مرتجع می اندازد
که
گوهرهای تابناک توده
را
علیرغم معصومیت و مظلومیت غیرقابل انکارشان
زجرکش کرده اند.
 
توحش و بربریت اجامر خر، خردستیز و هار طبقه حاکمه
به
مراتب
بیشتر و شدیدتر از توحش و بربریت اجامر خر و خردستیز و هار فاشیسم و نازیسم
است.

این زباله ها
نه
تنها
نمایندگان فاشیسم (پان اسلامیسم)، بلکه علاوه بر آن، نمایندگان فوندامنتالیسم اند.
 
ادامه دارد.
 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر