هرمزیانیسم (۲)

گئورگ هرمز

(۱۷۷۵ ـ ۱۸۳۱)

تئولوگ کاتولیکی، فیلسوف آلمانی

مؤسس هرمزیانیسم

 

پروفسور دکتر هاینتس پپرله

برگردان

 شین میم شین

 

۱۷

·      اگرچه فلسفه هرمز، به لحاظ محتوا، اهمیت ناچیزی دارد، اما در فلسفه کاتولیکی گامی به جلو محسوب می شود.

۱۸

·      هرمز، به مثابه کسی که نظریات کانت را رد کرده، معروف شد  و هواداران بسیاری پیدا کرد.

·      (اشترفلد، بالتسر، براون، الوه نیچ و امثالهم)

۱۹

·      عظمت نفوذ او به هنگام مرگ او در سال ۱۸۳۱ میلادی، آن چنان بود که تئولوژی و فلسفه کاتولیکی در پروس، عمدتا زیر سلطه او قرار داشتند و بخشی از روحانیت کاتولیکی نیز پیرو او بودند.

۲۰

·      البته مخالفت هایی نیز قبلا بر ضد نظریات او صورت گرفته اند:

الف

·      محفل رومانتیکی حول ویندیشمن و اسکولاستیسین هائی از قبیل کلوتیگن و پرون، هرمزیانیست ها را به عدم ارتدوکسی (سستی ایمان) متهم می کردند و پیشداوری های خود را در سال ۱۸۵۳ میلادی از طریق اسربیسیماس به گوش گریگور شانزدهم (پاپ) نیز رساندند.

ب

·      ایرادات اصلی وارده برهرمزیانیسم به شرح زیر بوده اند:

۱

·      موضع منفی هرمز نسبت به اسکولاستیک

۲

·      «شک مثبت» او

۳

·      کوشش او در راه وابسته ساختن اعتقاد کاتولیکی به عقل.

پ

·      گئورگ شانزدهم (پاپ) در جدال بر سر هرمز گفت که «هر دو اشتباه می کنند، هم کسانی که همه چیز را به اعتقاد می دهند و برای عقل چیزی باقی نمی گذارند و هم کسانی که همه چیز را به عقل می دهند و برای اعتقاد چیزی باقی نمی گذارند.»

  ۲۱

فبرونیوس یوستینوس 

(یوهان نیکولاس فون هونتهایم)

(۱۷۰۱ ـ ۱۷۹۰)

اسقف بلژیکی و منتقد مقام پاپ در کلیسای کاتولیکی

مؤسس فبرونیانیسم

به مثابه جنبش رفرمیستی در کاتولیسیسم قرن هجدهم

·      هرمز، به لحاظ سیاسی، طرفدار آموزه فبرونیوس بود که حامل نظریات دموکراتیک بود و تعلقات ملی را در سازمان کلیسا درنظر می گرفت.

·      این امر نیز موجب خصومت محافظه کاران و پاپ پرستان افراطی  با هرمزیانیسم شد.

۲۲

·      مبارزه بر سر هرمزیانیسم که پس از محکومیت هرمز تا سال های ۴۰ قرن نوزدهم ادامه یافت، برای تاریخ کل فلسفه اهمیت زیادی ندارد.

·      ولی برای فهم فلسفه کاتولیکی در قرن نوزدهم از این نظر مهم است که سرنوشت فلسفه کاتولیکی در آن تعیین شد.

۲۳

·      کلیسای کاتولیکی با محکوم کردن هرمزیانیسم دست رد بر سینه جریانی زد که قصد مدرنیزه کردن فلسفه کلیسای کاتولیکی را داشت و به عوض آن در جهت احیای مجدد فلسفه اسکولاستیکی حرکت کرد.

·      مراجعه کنید به نئواسکولاستیک

پایان