خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۳۲)

 

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان

توسط ایمانوئل کانت

فصل هفتم

بخش اول

قسمت ۸

 

۲۰

·     کانت این اصل شناخت مکمل را در ایده، یعنی در اصل خرد می یابد.

۲۱

·     ایده ها به اصل سازنده فهم، به مقولات افزوده می شوند.

۲۲

·     ایده ها اما بر خلاف مقولات، نه سازنده، یعنی نه تعیین کننده اشیاء (موضوعات)، بلکه تنظیمگرند.

·     یعنی فقط سمت و سو بخش اند.

·     یعنی شناخت را به آماج شان هدایت می کنند.   

·     (کانت، «آثار»، جلد ۳، ص ۱۸۱)

۲۳

·     از این فونکسیون ایده ها معلوم می شود که کانت سیستم مقولتی خود را که با تکیه بر علم الاشیاء (علوم طبیعی) زمانه خود، توسعه داده است، نمی خواهد به لحاظ کیفی وسعت بخشد و یا حتی بازسازی کند.

·     (صفت مقولتی را به تقلید از عقیدتی می سازیم:

·     عقیدتی از عقیده.

·     مقولتی از مقوله. مترجم)

۲۴

·     این قضیه، نقشی را مورد تأکید قرار می دهد که کانت برای ایده ها در تشکیل شناخت قایل بوده است.

۲۵

·     مقولات که برای کانت همزمان به معنی قوانین طبیعی عام اند، امکان وقوف (شناخت، کسب دانش تجربی) علمی را پی ریزی می کنند.

۲۶

·     به زبان کانت، مقولات در خدمت «هجی کردن پدیده ها هستند تا بتوان آنها را به مثابه وقوف (دانش تجربی، شناخت) خواند.»

·      (کانت، «آثار»، جلد ۵، ص ۲۳۷)

۲۷

·     این وقوف (شناخت) اما همواره فقط شناخت پدیده ها ست و نه شناخت چیزهای درخود.

۲۸

·     کانت اما نمی تواند در این نتیجه منفی روشن، درجا زند و بماند.

۲۹

·     برای اینکه علم به توضیح پدیده های موجود که همواره پدیده های منفردند، بسنده نمی کند.

·     بلکه فراتر می رود.

·     آماج علم هم همین است.

·     علم به سوی پیوند کلی کلیه پدیده ها می رود.

·     به «سوی وحدت کلکتیو کل وقوف ممکنه» می رود.

·     به «سوی کل مطلق کلیه وقوف ممکنه می رود.»

·     (کانت، «آثار»، جلد ۳، ص ۱۹۸)

۳۰

·     البته فراتر از این کار آخر کانت، نمی توان کاری کرد، اگر چیز درخود همچنان در رابطه منفی با شناخت بماند، که در آن، چیز درخود در تحلیل (آنالیتیک) ترانسندنتال قرار دارد.

۳۱

·     کانت به همین دلیل، چیز درخود را در دیالک تیک ترانسندنتال در رابطه «مثبت» با شناخت قرار می دهد.

·     چگونه؟

·     بدین طریق که او اکنون چیز درخود را به عنوان ایده، تعیین (تعریف) می کند.

۳۲

·     چیز درخود به مثابه ایده، با نامشروط، با بی قید  و شرط، با مطلق، با بی پایان یکسان است.

۳۳

·     البته کانت به جدایی چیز در خود از پدیده حتی دست نمی زند.

·     این به معنی عدول از موضع ایدئالیستی ترانسندنتال کانت خواهد بود.

ادامه دارد.