مقوله (۳)

پروفسور دکتر الفرد کوزینگ

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

     

ایمانوئل کانت

(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

اثر او تحت عنوان «انتقاد از عقل محض»

نقطه عطفی در تاریخ فلسفه

و

 آغاز فلسفه مدرن

محسوب می شود.

کانت در زمینه های زیر

 دورنمای فراگیر نوینی به روی فلسفه گشوده است:

اتیک (انتقاد از عقل عملی)

استه تیک (انتقاد از قوه قضاوت)

مذهبفلسفه

حقوقفلسفه

تاریخفلسفه

۷

·      تئوری شناخت ماهیتا ایدئالیستی ـ ذهنی کانت، او را بر آن داشت که منشاء و محتوای اوبژکتیو (عینی) مقولات را انکار کند و برای مقولات منشاء و محتوای سوبژکتیو   قائل شود.

۸

·      نتیجه استخراج مقولات از فرم های قضاوت این می شود که تابلوی مقولات او به مطلق کردن سطح نازل توسعه منطق در آن زمان بپردازد.

۹

·      از این رو ست، که سیستم مقولتی کانت، به طور تصنعی تنظیم یافته و حاوی مشکلات جدی است.

۱۰

·      خدمت بزرگ و ماندگار کانت در زمینه آموزش مقولات  عبارت است از بررسی نقش مقولات در عرصه تفکر.

۱۱

·      مقولات ـ به نظر کانت ـ «شروط ماورای تجربی دانش های تجربی  اند.»

·      (کانت، ب ۱۲۶)

۱۲

·      زیرا به نظر کانت، تنها به کمک مقولات است که تفکر می تواند از انبوه متنوع مشاهدات به سنتزی در ضمیر، به «وحدت ترانسندنتال اپرسپسیون» دست یابد. 

·      (سنتز در قاموس کانت، عبارت است از روشی برای گذار از مفاهیم ساده به مفاهیم پیچیده و بغرنج. مترجم)

·      (ترانسندنتال یعنی ماورای تجربی

·      از کانت به بعد، ترانسندنتال به معانی زیر به کار می رود:

·      آنچه که قبل از هر تجربه (دانش تجربی) وجود دارد و تجربه (دانش تجربی) را امکان پذیر می سازد:

·      کانت می نویسد:

·      «من شناختی را ترانسندنتال می نامم که به طور کلی نه فقط با اشیاء، بلکه با نوع شناخت ما از اشیاء ـ اگر آن به طور اپریوری (ماورای تجربی) امکان پذیر باشد ـ سر و کار دارد.»

·      (کانت، ب ۲۵)

·      (اپرسپسیون عبارت است از نظامبخشی در ضمیر به آنچه که توسط فهم تمیز دهنده بازتاب می یابد. مترجم)

۱۳

·      نتیجه حاصل از آموزش مقولتی کانت، این می شود که کلیه پدیده ها، بنا بر پیوندشان، تابع مقولات هستند و به وسیله مقولات تعیین می شوند.

۱۴

·      «مقولات عبارتند از مفاهیمی که برای پدیده ها، یعنی برای طبیعت، به مثابه  تجسم کلیه پدیده ها، به طور ماورای تجربی قانون وضع می کنند.»

·      (کانت، ب ۱۶۳)

۱۵

·      آموزش کانت راجع به نقش منطقی مقولات در تفکر بشری، حاوی معارف و نکات مهمی است که برای توسعه بعدی آموزش مقولتی ماتریالیستی ـ دیالک تیکی اهمیت دارند:

الف

·      ماتریالیسم دیالک تیکی و تاریخی مقولات را انعکاسات  تاریخا (به طور تاریخی) پدید آمده ماده، توسعه ماده و ماهوی ترین پیوندهای ماده به شمار می آورد.  

ب

·      مقولات در فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی سیستم بهم پیوسته ای را تشکیل می دهند.  

پ

·      مقولات در این سیستم، ستون فقرات جهان بینی ماتریالیستی ـ  دیالک تیکی را تشکیل می دهند.

ت

·      مقولات ماتریالیسم دیالک تیکی و تاریخی نقاط گرهی شناخت اند.  

ث

·      مقولات فلسفی را می توان تا حد معینی، مقولات مطلق تلقی کرد.  

·      زیرا آنها را نمی توان به مفاهیم عامتر دیگری تقلیل داد.

ادامه دارد.