فصل
پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
سوم
تاریخ
پیدایش فلسفه حیات و پوزیتیویسم:
خردستیزی
قسمت
ششم
ارسال اراده
به جنگ تفکر
ماین
ده بیرا
(بیرانیسم)
ادامه
18
یوهان
گئورگ هامان (1730 ـ 1788)
فیلسوف
و نویسنده آلمانی
نماینده
هیچدانی سقراطی
مدافع
ایمان مذهبی
منتقد
روشنگری و خرد
از
نمایندگان جنبش «هجوم و فشار»
·
این نشاندن اصل «اراده» (وولو) به
جای اصل دکارتی «تفکر» (کوگیتو)، ارسال اراده به جنگ تفکر و موضعگیری «من» ـ مرکز (من
ـ سنتریکی) در فلسفه ماین ده بیرا، از سوئی بر درک شبه پوزیتیویستی حقایق امور (روحی)
مبتنی بوده و از سوی دیگر با موتیف های «بی واسطگی ادراک درونی» مذهبیت سوبژکتیف و
سوبژکتیویته درونگرا دست به گریبان بوده است.
·
یعنی با موتیف هائی دست به گریبان
بوده که شباهت غریبی به «دانش بی واسطه» هامان و یاکوبی و فلسفه حیات کیرکگارد
دارند.
19
اثری از مجید ارجمند
نیکولاس مالبرانش (1638 ـ 1715)
فیلسوف و کشیش فرانسوی
·
«ماین ده بیرا بدین طریق، فلسفه خود را بر شالوده
روانشناسی در سیستم متافیزیکی بنا می کند که چه بسا یادآور فلسفه دکارت و مالبرانش
است.
·
ماین ده بیرا، اما به جای «من می اندیشم»
دکارت، «من اراده می کنم» را می نشاند.»
·
(ویندل باند، «درسنامه تاریخ فلسفه»، ص 533، 1910)
20
·
ماین ده بیرا می نویسد:
·
«این ادراک درونی بی واسطه «حقیقت
امر آغازین منیت ما ست.»
·
(ماین ده بیرا، «ارداک بی واسطه»، ص 236، 1963)
21
·
او ادامه می دهد:
·
«وضوح این اصل، امری بی واسطه است و کاملا
درونی است.
·
بدون این امر درونی، هیچ چیز برونی
نمی تواند عرض اندام کند.»
·
(ماین ده بیرا، جلد 8، ص 78)
22
·
«برانیسم (مکتب ماین ده بیرا) ـ قبل از همه ـ
فلسفه حیات است.
·
ماین ده بیرا می خواهد که در مشخص (کنکرت)
درجا بزند و میخکوب آن شود.
·
به نظر او، این نکته که مشخص
بتواند از مجرد نشئت گیرد، غیر
قابل قبول است.»
·
(گادینر، «فلسفه فرانسه، کوندیلاک، برگسون»،
ص 171، 1938)
23
آگوستین (354 ـ 430)
اهل الجزایر
از فقهای مهم مسیحیت
فیلسوف دوره گذار از آنتیک به قرون وسطی
مؤلف آثار تئولوژیکی بیشمار
پدر علم تئولوژیکی و فلسفی مسیحیت
تحت تأثیر افلاطون واقعیت را سه شقه کرده است:
جهان عالی ترین وجود که فقط برای روح قابل دسترسی است.
جان ـ روح انسانی
جهان شونده که برای حواس قابل دسترسی است.
او ایمان مسیحی را بمثابه بنیان شناخت تلقی می کرد.
·
فلسفه ماین ده بیرا (بیرانیسم) که
در مرحله واپسین آن، مفهوم عمدتا ایراسیونالیستی «حیات» جای مفهوم «سیستم» مبتنی
بر افکار روشنگری را می گیرد، بطور مستقیم و بی واسطه بر ضد نظرات ماتریالیستی آن زمان
بوده است.
·
این اما همزمان، بر ضد فلسفه شناخت
و فلسفه واقعیت کلاسیک بورژوائی بالاعم نیز بوده است و راهی را طی می کند که از
دکارت شروع شده و به خودنگری سوبژکتیویته آگوستین ختم شده است.
24
آنتوان لوئی کلود دستو تریسی (1754 ـ 1836)
فیلسوف فرانسوی
مؤسس مفهوم «ایدئولوژی»، بمثابه علم ایده ها
·
از چالش فکری میان ماین ده بیرا و آنتوان
دستو تریسی می توان دریافت که هر دو به این تضاد واقف بوده اند:
الف
·
ماین ده بیرا در نامه ای به دستو
تریسی می نویسد:
·
«ارباب من، مسائلی که ما را از همدیگر جدا می
کنند، برای من از اهمیت فوق العاده ای برخوردار اند.
·
برای اینکه آنها بنیان های اصلی ایدئولوژی
و فلسفه عقلی اند.»
·
(ماین ده بیرا، جلد 7، ص 249)
ب
·
دستو تریسی نیز در جواب نامه او می
نویسد:
·
«حق کاملا با شما ست.
·
مسئله واقعی و یگانه مسئله میان ما
این است که آیا شیوه وجودی آغازینی وجود دارد که تکیه گاه شناخت و عقل (فهم) باشد
و تکیه گاه اصلی باشد؟
·
و یا اینکه همه تصورات (برداشت ها)
نقش یکسانی بازی می کنند؟»
·
(همانجا، ص296)
25
·
ماین ده بیرا در خاطرات روزانه خود
کلمات قصار آگوستین را و افاضات فلسفه سوبژکتیویته مذهبی از هر نوع را به خاطر می
آورد و مروز می کند.
·
(ماین ده بیرا،«ژورنال»، جلد 1، ص 119، 1952)
پایان
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر