«بیگانگی» (2)

لودویگ فویرباخ (1775 ـ 1833)
پروفسور ورنر شوفن هاور
پروفسور مانفرد بور
برگردان شین میم شین

V
بیگانگی در فلسفه فویرباخ

• مفهوم ایدئالیستی بیگانگی هگل یکی از مهمترین نکات فلسفه او بود که انتقاد ماتریالیستی از آن را فویرباخ آغاز می کند و مارکس و انگلس به پایان می رسانند.

• فویرباخ طرح هگلی تجسم، بیگانگی و همچنین غلبه بر آن را (با کنار گذاشتن خدمات مؤثر نهفته در مقولات دیالک تیکی هگل) بمثابه واریانتی از خود بیگانگی تلقی می کند.
• زیرا طرح هگلی ـ در تحلیل نهائی ـ فقط حاکی از شیئیت و عینیت یافتن خود آگاهی انسانی در هیئت ایده مطلق است.

• فویرباخ برخلاف هگل به تدوین مفهومی از بیگانگی مبادرت می ورزد، که به روشن شدن جنبه معرفتی ـ نظری تجسم (جسمیت یافتن) کیفیت های انسانی در سیستم های ایدئالیستی فلسفه، در سیستم های مبتنی بر گمانورزی فلسفه و در تصورات تخیلی شعور مذهبی کمک می کند.

• بنظر فویرباخ، از خود بیگانگی موجود انسانی عبارت است از:

1

• تضاد موجود

2

• وحدت گمشده انسان با انسان

3

• وحدت گمشده من با تو

4

• وحدت گمشده فرد با نوع (جامعه)

• فویرباخ ازخود بیگانگی انسانی را علت چیزهای زیر می داند:

1

• باور به وجود دو جهان:
• دنیا
• عقبی

2

• اختراع خیالی آخرت ایدئالیستی و یا مذهبی، آخرتی که در آن، وحدت گمشده، دو باره پیدا می شود و برقرار می گردد.

• به نظر فویرباخ، محتوای مذاهب عبارت است از واکنش توهم آلود و تخیلی نسبت چیزهای زیر:

1

• نسبت به جنبه های معین موجود انسانی

2

• نسبت به مناسبات انسانی

3

• نسبت به روابط میانانسانی

4

• نسبت به موضع انسان در قبال طبیعت.

• این مخلوقات خیالی و خود ساخته انسانی برای او بمثابه قوای بیگانه عینی و اولیه جلوه گر می شوند که او را زیر سلطه خود قرار داده اند.
• ولی انسان غافل از آن است که او خود را بنده و سرسپرده مخلوقات ذهنی خود ساخته و بدبختی هر بیگانگی در همین واقعیت امر است.

1
هدف هومانیستی فویرباخ از مذهب ستیزی (انتقاد از مذهب)

• هدف هومانیستی فویرباخ از خلاصه کردن تصورات ایدئالیستی و مذهبی در خصوصیات انسانی افراد جامعه به شرح زیر بود:

1

• او می خواست از خیالبافی های قوه تخیل و تصور انسانی پرده بردارد.

2

• او می خواست که روابط حقیقی انسانی در حیات جامعه را برملا سازد.

3

• او بدین طریق می خواست اثبات کند که انسان به مذهب نیازی ندارد.

4

• فویرباخ اما در مبارزه بر ضد بیگانگی مذهبی از حد روشنگری مبتنی بر شعور صرف فراتر نمی رود.

• مراجعه کنید به مذهب، ماتریالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد