سعدی(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص 108 ـ 109)
چو خود را قوی حال بینی و خوش
بشکرانه بار ضعیفان بکش
شین میم شین
1
• او از سوئی فراز و فرود را به شکل دیالک تیک قوی و ضعیف بسط و تعمیم می دهد و قوی را به دستگیری و حمایت از ضعیف فرامی خواند.
2
• او از سوی دیگر، دیالک تیک داد و ستد را به شکل دیالک تیک قوت مندی و بارکشی بسط و تعمیم می دهد و از قوی می خواهد به به ازای دریافت قوت از سوی خدا بار ضعفا را بکشد و گرنه خدا به جرم ناسپاسی از او سلب قوت می کند.
• در جهان بینی سعدی قوت و ضعف امری ازلی و ابدی است، همیشه بوده و همیشه خواهد بود.
• سعدی نه طرفدار پایان دادن به اختلافات اجتماعی و طبقاتی، بلکه خواهان حفظ و تحکیم آنها از طریق تعدیل آنها ست.
3
• سعدی در حقیقت، دیالک تیک داد وستد را به شکل دیالک تیک نعمت و سپاس بسط و تعمیم می دهد:
• چون تو از خدا نعمت قوت حال دریافت کرده ای (ستد)، پس به شکرانه آن، از ضعیفان دستگیری کن. (داد)
4
• سعدی در این حکم، با تردستی خارق العاده ای دیالک تیک بیم و امید را به شکل دیالک تیک تطمیع و تهدید بسط و تعمیم می دهد:
• برای اینکه همچنان سرخوش و قوی حال بمانی (تطمیع)، به دستگیری از ضعیفان بپرداز، چون در غیر این صورت به روز آنها خواهی افتاد. (تهدید)
• سعدی نیزای به استدلال و اثبات صحت نظر خویش ندارد.
• چون در قرون وسطی بیماری و مرگ بی دلیل و اسرارامیز امری عادی است و به آسانی می توان برای آنها علتی ماورای طبیعی اختراع کرد و به گردن خدا انداخت که ناسپاسی را نه فقط در عقبی، بلکه همچنین در دنیا سزا می دهد.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر