مذهب چیزی فراتر از افیون و اعتراض (۳)

 

پروفسور دکتر کونو فوسل

مذهب چیزی فراتر از افیون و اعتراض

مذهب پایگاه اجتماعی نیز دارد!

برگردان

شین میم شین

 بخش سوم

اسطوره، ایده ئولوژی، مذهب

انطباق و تمایز

تز اول

۱

·      اسطوره و ایده ئولوژی ـ به لحاظ فونکسیون ـ فرقی با هم ندارند.

۲

·      اسطوره و ایده ئولوژی فونکسیون واحدی را در فرم های مختلف عملی می سازند.

۳

·      اما منظور از همانندی فونکسیونال (بلحاظ عملکردی) چیست؟

۴

·      اسطوره و ایده ئولوژی مدل های ساختار واحدی اند که سه فونکسیون به عهده دارد.

الف

·      تضمین هویت فرد و یا حفظ نفس فرد.

ب

·      انتگراسیون (همپیوندی) اجتماعی.

·      به عبارت دیگر، ایجاد احساس تعلق به همبود و از آن خود تلقی کردن ارزش ها و هنجارهای همبود.

پ

·      استدلال و اثبات هنجارها و توضیح جهان.

۵

·      ایده ئولوژی خلئی را پر می کند که اسطوره از خود به جا می گذارد.

۶

·      ایده ئولوژی اما قبل از هر چیز، به انجام وظایف مربوط به سه فونکسیون قوق الذکر می پردازد که اسطوره از عهده انجام شان بر نیامده است.

۷

·      ایده ئولوژی ضمنا محتوای اسطوره را به آنچه که بلحاظ سیاسی ضرورت دارد، تقلیل می دهد.

۸

·      ایده ئولوژی بعد سیاسی اسطوره را خلاصه می کند و اغلب با یاوه و پرت و پلا ماستمالی می کند.

۹

·      ایده ئولوژی رابطه با طبیعت را با رابطه بی واسطه با حاکم و یا قدرت سیاسی مرکزی جایگزین می سازد.

۱۰

·      ایده ئولوژی بدین طریق، در قبال اسطوره بطور آشکار و بی پرده فونکسیون مشروعیت بخشیدن به حاکمیت را نیز به عهده می گیرد.

۱۱

·      البته منظور این نیست که اسطوره فونکسیون تضمین حاکمیت را به عهده نمی گیرد.

۱۲

·      منظور این است که ایده ئولوژی این فونکسیون را بطور آشکار و بی پرده در فرم رابطه ای با طبیعت و یا در فرم عرفی که بطور فیزیولوژیکی ـ بیولوژیکی مدون گشته، به انجام می رساند.

۱۳

مثال

·      این مسئله را می توان با مثال هائی از اتنولوژی (قوم شناسی) تأیید کرد.

·      ما به عنوان نمونه، فرهنگ های میلیتاریزه شده گینه نو را در نظر می گیریم.

·      آنجا که به مردها قدرت ماورای طبیعی ئی نسبت داده می شود، که قادر به فرمانروائی بر طبیعت اند.

۱۴

·      اسطوره بدین طریق، وابستگی طبیعی مردها به زایندگی زنان را از کار می اندازد و خادم حفظ انحصاری قدرت در دست مردها می شود.

۱۵

·      از این رو، می توان به اختصار چنین گفت:

·      همه جا، وقتی که فونکسیون حفظ حاکمیت ساختار اسطوره را فراتر از حد معمول تعیین می کند.

·      یعنی دلایل مربوط به اعتبار حاکمیت در ماهیت خود آن نشان داده می شود، آنگاه اسطوره به ایده ئولوژی استحاله می یابد.

۱۶

·      نهادهایی که در جامعه اسطوره فرما برای عملی کردن فونکسیون های بنیادی تشکیل می شوند، به موازات تشکیل ایده ئولوژی متمایز می گردند و با گذشت زمان به کسب استقلال آغاز می کنند، تا اینکه سرانجام در جوامع طبقاتی به مرجع ایده ئولوژیکی خودمختار در جوار اقتصاد و سیاست بدل می شوند.

۱۷

·      ایده ئولوژی بدین طریق، فراتر از تنظیم کومونیکاسیون (هماندیشی) اجتماعی موجود در اسطوره (در فرم مبادله زنان، مبادله اجناس و مبادله اخبار) فونکسیون تضمین هویت کلکتیو را از طریق تشکیل قدرت دولتی به عهده می گیرد که بعد به نوبه خود به عالی ترین فرم ایده ئولوژی تبدیل می شود.

ادامه دارد.