دیالک تیک حرکت و سکون (1)

هراکلیت (550 ـ 480 ق. م.)

فیلسوف ماقبل سقراطی یونان
افق فلسفی هراکلیت
تجربه و دانش
شدن و فنا شدن
وحدت و تضاد
کائنات و آتش
کلمه و روح
دولتشهر و حقوق مدنی
انسان و خدا
عقل و جهل
جملات قصار:
در هیچ رودی نمی توان دو بار شنا کرد!
مبارزه، پدر همه چیزها ست!

حرکت
پروفسور گونتر کروبر
برگردان شین میم شین

• حرکت نحوه وجود و صفت مشخصه ذاتی ماده را تشکیل می دهد.
• نه ماده می تواند بدون حرکت وجود داشته باشد و نه حرکت می تواند بدون ماده معنی داشته باشد.
• عام ترین معنی فلسفی مقوله «حرکت»، عبارت است از تغییر بطور کلی!

I
اندیشه حرکت در فلسفه جهان باستان

• اندیشه حرکت و تغییر مدام جهان، در فلسفه شرق باستان، هندوستان و چین وجود داشته است.
• درک دیالک تیکی ـ عامیانه و ماتریالیستی ـ عامیانه ی کلاسیک حرکت، در یونان باستان در قرن ششم تا سوم قبل از میلاد شکل می گیرد، که بنا بر آن، جهان از جوهر ازلی پدید آمده است:

• جوهر ازلی را تالس آب، آناکسی منس هوا، آناکسی مندر اپایرون و هراکلیت آتش قلمداد می کند.
• به نظر آنان این مواد (آب، هوا، اپایرون و آتش) پس ازتغییر و تبدیل خود، سرانجام به جوهر ازلی برمی گردند.

1
هراکلیت

• هراکلیت برای اولین بار، حرکت، یعنی جریان و تغییر لاینقطع کلیه چیزها را به یک اصل فلسفی ارتقا می دهد و علت حرکت را در مبارزه اضداد می داند.

2
الئات ها

زنون کیتونی (490 ـ 430 ق. م)
از شاگردان پارمنیدس و از فلاسفه ماقبل سقراطی
مخترع هنر استدلال از طریق کشف تناقض در گفتار حریف
فن یاد شده را دیالک تیک می نامیدند.

• تضادمندی واقعی ـ دیالک تیکی حرکت را الئات ها، بویژه زنون ـ البته به عنوان یک تناقضمندی منطقی ـ مطرح می کنند.
• زنون بر آن بوده، که حرکت یعنی بودن و نبودن همزمان، در مکان واحد.
• و چون چنین ادعائی ضد و نقیض است، پس او به این نتیجه می رسد که حرکت محال است.

3
پوتاگوریسم

پارمنیدس ـ مؤسس مکتب الئات ها

• فلسفه پوتاگوری، که سمتگیری مبتنی بر ریاضیات داشته، برخلاف فلسفه طبیعت معروف به فلسفه یونی، وجود تغییرناپذیر را به جای شدن در کانون تفکر فلسفی خود قرار می دهد.
• و پارمنیدس ـ بنیانگذار مکتب الئات ها ـ وجود محض، تغییرناپذیر، بی زمان و بی مکان را به عنوان تنها چیز واقعی قلمداد می کند.

4
فلاسفه طبیعت

دموکریت (460 ـ 371 ق. م.)
فیلسوف ماتریالیست یونان باستان
از فلاسفه پیشا سقراطی
شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف فلسفه طبیعت
نماینده ماتریالیسم اتمیستی
او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.
شعار اصلی او:
چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخند.
در واقع فقط اتم ها وجود دارند، در فضای خالی!

• انکار حرکت اما با حرکت و تغییر مدام آشکار در طبیعت و حیات انسانی در تضاد قرار داشته است.
• از این رو فلسفه طبیعت در یونان باستان، دوباره به نظریه هراکلیتی حرکت روی می آورد و در آموزش اتمیستی خود بدان دامنه و وسعت می بخشد:
• بنا بر این آموزش، پیدایش کیفیت های مختلف، نتیجه قاطی شدن و جدا شدن اتم ها ست که در نتیجه تصادم و برخورد آنها صورت می گیرد و حرکت ذاتی عناصر اولیه و یا اتم ها ست.

لویکیپ

• لویکیپ و دموکریت برخلاف زنون بر آن بوده اند که در جوار اتم ها (اتم های تجزیه ناپذیر) فضاهای خالی وجود دارد.
• و حرکت (یعنی رقت، غلظت و رشد) نتیجه پرشدن فضاهای خالی یاد شده بوسیله اتم ها ست.

ادامه دارد