تدارک تئوریک توضیح «تئوری شناخت» (4)

تصویرتئوری (تئوری انعکاس) (3)
پروفسور الفرد کوزینگ
پروفسور مانفرد بور
پروفسور گئورگ کلاوس
برگردان شین میم شین

3
هولباخ و دیدرو

• فلاسفه ماتریالیست فرانسوی درقرن هجدهم ـ بویژه هولباخ و دیدرو ـ تصویرتئوری را با پیگیری بیشتری مطرح می سازند.
• آنها میان کیفیت های اولیه و ثانویه فرق اصولی قایل نمی شوند و احساس ها، ادراکات و ایده ها را بمثابه تصاویر چیزها با خواص خاص هر کدام از آنها تلقی می کنند.

1

پل هنری تیری د هولباخ (1723 ـ 1789)
از متفکران رادیکال قرن هجدهم و از همکاران دیدرو و دآلمبر و از مؤلفین دایرة المعارف (35 جلدی)
آته ئیست، دترمینیست و ماتریالیست

• هولباخ می گوید:
• «چیزهای مادی در خارج ازشعور انسانی وجود دارند.
• آنها بر حواس ما تأثیر می گذارند.
• در نتیجه تأثیر آنها احساس ها پدید می آیند.
• احساس ها در مغز ما مورد شناسائی قرار می گیرند، به ادراکات بدل می شوند و به عنوان ایده ها به چیزها نسبت داده می شوند، چیزهائی که منشاء آنها بوده اند.
• هر ایده ای تصویر شیئی است، که منشاء آن بوده است»
• (هولباخ، «سیستم طبیعت»، ، ص 8)

2

دنیس دیدرو (1713 ـ 1784)
یکی از خلاق ترین اندیشمندان ماتریالیست روشنگری اروپا و از مؤلفین برجسته دایرة المعارف
و از همکاران و دوستان دآلمبر، روسو، کاندیلا.

• دیدرو می گوید:
• میان احساس ها ، ادراکات و تفکر پیوند ارگانیک وجود دارد.
• همه آنها فونکسیون های مغز بشر اند و از تأثیر چیزهای خارج ناشی می شوند.
• (دیدرو، «عناصر فیزولوژی»، ص 17، 29، 33)

3

• تصویرتئوری ماتریالیست های انگلیسی و فرانسوی به سبب خصلت ماهیتا امپیریستی تئوری شناخت آنها ـ عمدتا ـ به شناخت حسی محدود می شود.

4

• آنها اگرهم به شناخت عقلی بر می خورند (که دیدرو در این زمینه تلاش وافر داشته) نمی توانند کیفیت خاص آن را در مقایسه با شناخت حسی در یابند.

5

• ماتریالیست های فرانسوی برای اثبات نظریات معرفتی ـ نظری خود، دانش علوم طبیعی، بویژه فیزیولوژی زمان خود را مورد استفاده قرار می دهند.

اگرچه در آثار آنان سلسله ای از اندیشه های ارزشمند راجع به خصلت دیالک تیکی شناخت یافت می شود، اما علیرغم آن تصویرتئوری آنان ـ بطور کلی ـ ماهیت غیر دیالک تیکی دارد

ادامه دارد