دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۳۱۵)

 

پروفسور دکتر

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان

مانفرد پوشمن

روبرت شولتس

هورست تاوبرت

و دهها تن دیگر

(۱۹۶۹)

برگردان

شین میم شین

ایده ئولوژی

۱

·    ایده ئولوژی، واژه ای یونانی است.

۲

·    ایده ئولوژی سیستمی از نگرش ها، اندیشه ها و تئوری ها راجع به واقعیت اجتماعی به مثابه کل و راجع به جوانب منفرد، روندها و مسائل منفرد آن است که در آنها، منافع طبقاتی مربوطه به طرز فشرده ای تبیین می یابند و از آنها می توان به استخراج موضعگیری ها، تصمیمگیری ها، ارزیابی ها و قواعد و هنجارهای درخور برای رفتار اجتماعی نایل آمد.

۳

·    تعریف مفهومی علمی از ایده ئولوژی و حل رضایت بخش مسائل مرتبط با مفهوم ایده ئولوژی، تنها و تنها از موضع فلسفی ـ متدئولوژیکی ماتریالیسم دیالک تیکی و ماتریالیسم تاریخی امکان پذیر است.

۴

·    این شامل حال محتوا، محتوای فکری بنیادی و احکام ماهوی کلیه جوانب و گشتاورهای شعور جامعه ای و لذا شامل حال ایده ئولوژی نیز می شود.

·    ایده ئولوژی به مثابه انعکاس مناسبات جامعه ای مادی  که انسان های اندیشنده را به مثابه موجودات اجتماعی در بر می گیرند.

۵

·    موجد (ایجاد کننده ی) این محتوای بنیادی شعور جامعه ای در نهایت، مناسبات مادی مشخص موجود اند که به واسطه انبوهی از روابط اجتماعی در اسکالای (صفحه مدرج) پهناوری از گشتاورهای شعور (از حالات، احساسات، تصورات بازتاب نیافته تا تئوری های علمی) برجسته می شوند.

۶

·    از این رابطه نخستین (مقدم) ـ به لحاظ معرفتی ـ نظری ـ مسئله فرم و فونکسیون اجزای شعور اجتماعی مربوطه استخراج می شوند.

۷

·    از این نقطه نظر، خاصیت (خودویژگی) ماهوی و مهم ایده ئولوژی این است که علاوه بر احکام، حاوی موضعگیری ها، ارزیابی ها، مطالبات و غیره استخراج شده از آن است.

·    ایده ئولوژی این علاوه بر فونکسیون معرفتی، نشاندهنده ی مؤثریت بسیجگرانه و سازماندهنده  نیرومندی است. 

۸

·    این دو نقطه نظر را هرگز نباید در یکی از آندو خلاصه کرد و یا یکی را با دیگری جایگزین ساخت. 

۹

·    سیستم ایده ئولوژیکی، هرگز از فراخوان ها، مطالبات، ارزش ها و غیره محض تشکیل نمی شود.

·    همه این فرم ها (فراخوان ها، مطالبات، ارزش ها و غیره) حاوی احکام محتوایی و فکری اند.  

۱۰

·    از سوی دیگر احکام و معارف اختیاری ئی راجع به واقعیات امور کم و بیش مهم حیات جامعه ای وجود دارند که چه بسا لکوموتیو نیرومند عمل اند، اگر به صورت مطالبات، هنجارها، نقطه نظرات، تصمیمگیری ها و غیره نمودار شوند و یا جامه عمل پوشند.

ادامه دارد.