پروفسور دکتر هلموت میلکه
برگردان
شین میم شین
۱
گمان ورزی (اندیشه بازی) به تلاش در جهت کسب معارف با استفاده از
امکانات فکری اطلاق می شود.
۲
گمان ورزی (اندیشه بازی) در صورت نبود مبانی تجربی کافی و یا به
سبب نادیده گرفتن عمدی و متافیزیکی (متافیزیکی
یعنی طرز تفکری که آگاهانه از آنچه که قابل شناخت است، پا فراتر می گذارد) تجارب
(و معارف) به آسانی موجب گمراهی و خطا می شود.
۳
مفهوم گمان ورزی
(اندیشه بازی) اغلب به معنی تحقیر صرف (مثلا به معنی «خیالپروری بی پایه») به کار
می رود.
۴
علت این امر را باید در نکات زیر جست:
الف
منشاء همه گمان ورزی ها
(اندیشه بازی ها) باید در سطح تجربه و
شناخت موجود باشد.
ب
از آنجا که گمان ورزی های
(اندیشه بازی های) فلسفی در ازمنه قدیم تنها به اندازه ناچیزی می
توانستند بر معارف تجربی موجود (و یا اصلا بر تجربه ای) و یا بر تئوری اثبات شده
ای مبتنی باشند، گام هائی بودند در وادی ابهام و برهوت بیراهه.
پ
و لذا از نقطه نظر نسل های بعدی (و حتی امروزی) (به سبب
نارسائی تفکر تاریخی) به آسانی این تصور پدید می
آمد که این گمان ورزی ها (اندیشه بازی ها)
خیالپروری صرف بوده اند و بس.
ت
این تصور علاوه بر این از آن رو تقویت شده است که بسیاری
از گمان ورزی ها (اندیشه بازی ها) پیشاپیش
خصلت عرفانی و یا مذهبی داشته اند و به مثابه حقایق مطلق بصورت جزم هائی عرضه شده
اند.
۵
اما گمان ورزی ها
(اندیشه بازی ها) اگر در تناقض با معارف درست نباشند، می توانند به مثابه امکانات
فکری راهنما به شناخت امکانات واقعی و سرانجام به شناخت واقعیت منجر شوند و مثبت باشند.
۶
در این جور مواقع باید در نظر داشت که اولا اینگونه گمان ورزی ها (اندیشه بازی ها) فقط حدسیاتی اند که
می توانند درست باشند و یا حداقل به معارف درست، راهگشا شوند.
ولی ضمنا درجه احتمال ارتکاب خطا و اشتباه آنها بسیار
بالا ست:
یکی از ثمربخش ترین گمان ورزی
ها (اندیشه بازی ها) برای پژوهش علوم طبیعی اتمیسم
(اتمیستیک) دمکریت بوده است.
مراجعه کنید به اتمیسم
(اتمیستیک) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
۷
اما از سوی دیگر باید در نظر گرفت که کلیه گمان ورزی هایی (اندیشه بازی هایی) که وقعی به سطح
موجود شناخت انسانی نمی نهند و دلبسته به سیستم فکری از قبل آماده به مخالفت با
معارف موجود می پردازند (مثلا کلیه گمان ورزی های
(اندیشه بازی های) فلسفی) بطور قطعی باطل
اند.
۸
نمایندگی کردن چنین گمان ورزی هایی
(اندیشه بازی هایی) به معنی تحقیر و انکار معارف علمی و جایگزین کردن آنها با
متافیزیک عرفانی و متافیزیک فراتر رونده از هر آنچه که قابل شناخت است، خواهد بود.
۹
این گونه گمان ورزی ها (اندیشه بازی ها) بر درک نادرست از
رابطه میان فلسفه و علوم منفرد مبتنی اند و برای فلسفه نقش تعیین تکلیف برای پژوهش
علوم منفرد قائل اند.
۱۰
در علوم مدرن و در ماتریالیسم دیالک تیکی جای گمان ورزی ها (اندیشه بازی ها) را حدسیات (تخمین
های) علمی و قبل از همه فرضیه ها و پیش بینی ها می گیرند.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر