خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۰۳)

 

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان

توسط ایمانوئل کانت

 

 

 

ایمانوئل کانت

(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

۴۲

·    تلاش کانت در جهت حل مسئله اساسی فلسفه کلاسیک بورژوایی، بیشتر به مثابه تلاش در راه شناخت علمی واقعا تضمین شده و به مثابه جست و جوی معاییر (معیارهای) علمی واقعا مطمئن برای ارزش های اخلاقی نمودار می گردد.

۴۳

·    ضمنا نقطه نظرهای فلسفه عملی در فلسفه نظری نفوذ می کنند.

·    به همان سان که نقطه نظرهای فلسفه نظری در فلسفه عملی نفوذ کرده اند.

۴۴

·    اگرچه ظاهرا به نظر می رسد که خود کانت در صدد جدا سازی فلسفه عملی از فلسفه نظری است.

·    اما تمایل فکری او در جهت وحدت بخشی به آندو ست.

۴۵

·    فلسفه کانت را باید تلاش بزرگی تلقی کرد که هستی انسانی را در پدیده ها، شاخ و برگ ها و روابط متنوعش به مثابه کلیت می بیند.

۴۶

·    بنابرین، امکان آن وجود دارد که تلاش کانت در جهت حل مسئله اساسی فلسفه کلاسیک بورژوایی هم از فلسفه نظری او تبیین یابد و هم از فلسفه عملی او.

۴۷

·    کانت در فلسفه نظری، مسئله اساسی فلسفه کلاسیک بورژوایی را چنان حل می کند که تسلط عقلی (راسیونال) بشر بر طبیعت و جامعه، استدلال و اثبات می شود.

۴۸

·    کانت برای این کار، مقولات را به مثابه فرم های فهم وارد کار می کند.

·    مقولاتی که به طور مطلق و بی حد و مرز در هر عرصه دانش تجربی و برای هر دانش تجربی معتبرند.

·    اما در حق «کل مطلق» دانش تجربی اعتبار ندارند.

۴۹

·    کانت بدین طریق، کلیه پدیده ها را برای شناخت بشری اصولا نفوذ پذیر می داند.

·    فقط چیز درخود را برای شناخت بشری نفوذ ناپذیر می داند.

·    مراجعه کنید به چیز در خود.

۵۰

·    کانت در فلسفه عملی نیز به همان سان پیش می رود:

·    فرد در واقعیت جامعه ای، «موجودی اجتماعی ـ غیراجتماعی» است که از هر انطباق واقعی با جهان و جامعه سر باز می زند.

·    و لذا به لحاظ فرم، ایده ای مطلوب است و متعلق به «وظیفه ابدی» خرد است که فرد باید اعمال خود را همواره بر خرد استوار سازد.

پایان قسمت اول پیشگفتار

ادامه دارد.