اتیک (اخلاق) (21)

نیکولای هارتمن (1882 ـ 1950)

فیلسوف و پروفسور فلسفه آلمانی
از اونتولوگ های بنیادی
نماینده رئالیسم انتقادی
از نوسازان مهم متافیزیک در قرن بیستم
آثار او
اونتولوژی (4 جلدی)
جلد اول: بنیانگذاری اونتولوژی
جلد دوم: امکان و واقعیت
جلد سوم: ساختمان جهان واقعی
جلد چهارم: آموزش مقوله ای و فلسفه طبیعت
فلسفه ایدئالیسم آلمان
اتیک
ارسطو و هگل
خطوط اصلی متافیزیک شناخت و .....

پروفسور ماتیاس کلاین
برگردان شین میم شین

6
اتیک جریانات فلسفی مختلف بورژوائی
در دوران امپریالیسم

• جریانات مختلف فلسفه بورژوائی (فنومنولوژی، نئوپوزیتیویسم، اگزیستانسیالیسم، پرسونالیسم، نئوتومیسم و مکاتب تئولوژیکی دیگر) نیز که در دوران امپریالیسم بلحاظ اتیکی کسب اهمیت می کنند، نتوانسته اند برای بحران اخلاقی بورژوائی چاره ای بیابند.
• به عبارت بهتر، خود نشانه بارز و گویای این بحران بوده اند.

1
اتیک و نئوپوزیتیویسم

• نمایندگان نئوپوزیتیویسم اعلام می کنند که کلیه جملاتی که حاوی محتوای معرفتی اند، یا تاولوتولوژی های اپریوریستی ریاضی و منطق اند و یا قضاوت های واقعی ـ تجربی اند و لذا هیچکدام از قضاوت های اتیکی حاوی محتوای معرفتی نیستند.

• (تاوتولوژی یعنی بیان دو باره واقعیت امری: مثلا لخت و عریان. مترجم)

• نئوپوزیتیویست ها ادعا می کنند که قضاوت های اتیکی فقط بیانگر عواطف و احساسات اند و به قصد امر و نهی دیگران صادر می شوند.
• آنها بدین طریق، هرگونه اشتغال علمی با اخلاق را غیرممکن می سازند و یا بی معنا جلوه می دهند.
• نئوپوزیتیویسم، علاوه بر این، اتیک را بطرز قاطعانه ای در تجزیه و تحلیل زبان اخلاقی منحل می کند.

2
اتیک و اگزیستانسیالیسم

• اگزیستانسیالیسم اخلاق و اتیک را تار و مار می سازد.
• زیرا اگزیستانسیالیسم بر مبنای مفهوم «حیات» که بطرزی کاملا سوبژکتیویستی، یعنی به معنی حیات فردی تعریف می کند، بطرز متافیزیکی میان فرد و جامعه دیوار می کشد و آن دو را در مقابل هم قرار می دهد و بدین طریق اتیک را از موضوع واقعی خود محروم می سازد.

• (موضوع اتیک عبارت است از رابطه متقابل فرد با جامعه، دیالک تیک فرد و جامعه. مترجم)

3
اتیک فنومنولوژی

ماکس شلر (1874 ـ 1928)
فیلسوف آلمانی
مؤلف آثاری در زمینه اتیک، فنومنولوژی و آنتروپولوژی فلسفی
ملقب به «اولین مرد جنت فلسفه»
هایدگر ضمن تأیید لقب او، اعلام کرده که همه فلاسفه قرن بیستم از آبشخور ماکس شلر سیراب گشته اند و او را قوی ترین قدرت فلسفی در آلمان مدرن، اروپای معاصر و فلسفه معاصر نامیده است.
در سال 1954 کارول وژتیلا و بعدها پاپ ژان پل دوم تز دکترای او را توسعه عنوان «ارزیابی امکان تشکیل اتیک مسیحی بر پایه سیستم ماکس شلر» مورد مدافعه قرار دادند.

• نمایندگان اتیک ارزشی در فنومنولوژی (مثلا ماکس شلر و نیکولای هارتمن) نیز در ادامه دادن به اتیک به میراث مانده ـ بویژه از کانت ـ ناکام می مانند.
• زیرا ماکس شلر برای اثبات «اتیک ارزشی مادی» دست به دامن آنتروپولوژی و مسیحیت می شود و نیکولای هارتمن بطرز متافیزیکی ـ ایدئالیستی به «عالم ارزش ها» پناه می برد که به عرصه «فی نفسه موجود» و «اونتولوژیکی» «وجود ایدئال» تعلق دارد.

4
اتیک اوضاع و احوال

• در کلیه این جریانات اتیک بورژوائی واپسین، بویژه در اتیک اوضاع و احوال رلاتیویستی ـ بورژوائی، احکام اتیکی با شرایط اجتماعی ـ تاریخی جدید همرنگ می شوند.

• (اتیک اوضاع و احوال جریانی در اتیک است که در آن، هنجارهای اخلاقی عام الاعتبار کنار گذشته می شوند و تصمیمگیری های اخلاقی بسته به اوضاع و احوال مشخص اتخاذ می شود. مترجم)

5
شالوده فلسفی جریانات اخلاقی بورژوائی واپسین

• شالوده فلسفی جریانات اخلاقی بورژوائی واپسین را گرایشات زیر تشکیل می دهند:

1

• سوبژکتیویسم افراطی

2

• ایراسیونالیسم (خردستیزی)

3

• مذهب و عرفانگرائی (مثلا در نئوتومیسم)

• در حال حاضر خطوط فکری زیر به طرز تعیین کننده ای فرم کم و بیش برجسته تئوری های اخلاقی امپریالیستی را تشکیل می دهند:

1

• اسکپتیسیسم

2

• پسیمیسم (مکتب مبتنی بر بدبینی)

3

• فاتالیسم (سرنوشت گرائی، تقدیرگرائی)

4

• عرفانگرائی

5

• رلاتیویسم

6

• سوبژکتیویسم

• هدف اصلی این جریانات به شرح زیر است:

1

• مبارزه بر ضد سوسیالیسم ـ کمونیسم

2

• مبارزه بر ضد جهان بینی مارکسیسم ـ لنینیسم

3

• مشروعیت اخلاقی بخشیدن به کاپیتالیسم معاصر

ادامه دارد