نیکی (خیر، خوبی) (1)

پروفسور ولفگانگ پطر ایش هورن
برگردان شین میم شین

• نیکی بلحاظ تاریخی ـ زبانی از صفت نیک ساخته شده است.

• نیک در مسیر توسعه خویش معانی متنوعی پیدا کرده است.

• نیک، بطورکلی، می تواند به معانی زیر بکار رود:

1

• هدفخوان

2

• شجاع، زحمتکش، صادق

3

• خوشایند، شاد بمعنی پسیکولوژیکی اش

4

• زیبا

5

• نیکوکار، مددکار

6

• اندازه نگهدار

• نیک معنای اخلاقی خود را به احتمال قوی تحت تأثیر اشاعه مسیحیت، بویژه پس از تبدیل نیک به قوانین اخلاقی انتزاعی مسیحیت و به اخلاق کاستی فئودالی بدست می آورد.

• نیکی (خیر) نیز از این معانی، توسعه یافته و آن هم واژه ای است، با معانی متنوع.
• اهمیت فلسفی نیکی (خیر) ـ قبل از همه ـ در معنای اخلاقی آن است که ضد بدی (شر) تلقی می شود.

• نیکی (خیر) در تاریخ اتیک (اخلاق)، معنی و اهمیت بی چون و چرا کسب می کند.

• ما باید میان دو نوع نیکی تفاوت بگذاریم:
• نیکی اخلاقی
• بازتاب نیکی اخلاقی

1
نیکی اخلاقی

• نیکی اخلاقی، عبارت است از آنچه که در زمان معینی از سوی نیروهای اجتماعی معینی، بلحاظ اخلاقی نیک تلقی می شود.
• این به معنی بیان جمعبندی شده در سیستمی از هنجارها و نظرات اخلاقی است.

2
بازتاب نیکی اخلاقی

• اشتغال فلسفی ـ تئولوژیکی با نیکی اخلاقی به معنی بازتاب تئوریکی ـ اتیکی نیکی اخلاقی بکار می رود.

• اینجا ما با دو سطح سمانتیکی سر و کار داریم که از یکدیگر تفکیک ناپذیرند.
• زیرا این دو سطح سمانتیکی همدیگر را متقابلا تحت تأثیر قرار می دهند و علاوه بر آن، هم معنی محتوائی نیکی اخلاقی را و هم در تحلیل نهائی، بازتاب تئوریکی آن را، موقعیت واقعی و منافع واقعی نیروهای اجتماعی معینی را منعکس می کنند.

• (سمانتیک به زیرعرصه ای از زبانشناسی اطلاق می شود که با معانی علائم زبانی سر و کار دارد. مترجم)

• تنها زمانی می توان به مسئله نیکی اخلاقی پاسخ درست داد، که ما از مفهوم مارکسیستی ـ لنینیستی اخلاق آغاز به حرکت کنیم.

• مراجعه کنید به اتیک در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

• نیکی اخلاقی باید از نقطه نظرهای زیرین در نظر گرفته شود:

1

• از نقطه نظر فونکسیون ایدئولوژیکی اخلاق

2

• از نقطه نظر نقش بلحاظ اجتماعی تنظیمگر و سازمانده اخلاق در روند زندگی اجتماعی عملی

3

• از نقطه نظر مبارزه طبقات و جهان بینی ها

• و لذا در صحبت از نیکی اخلاقی و یا ضمن ارزیابی اخلاقی شیوه های رفتار بمثابه نیک، هدف ـ در تحلیل نهائی ـ تعیین و تثبیت هنجارهای عمل، رفتار و فکر و هدایت ایدئولوژیکی انگیزش انسان ها ست و نه انعکاس واقعیات امور عینی در قالب مفاهیم و احکام.

• مراجعه کنید به هنجار

• بنابرین، نیکی اخلاقی به شرح زیر مطرح می شود:

1

• بمثابه گشتاور هنجاری ارزیابی کننده ی فونکسیون شعور

2

• بمثابه گشتاور آماجگذار فونکسیون شعور

3

• بمثابه گشتاور تصمیم گیر فونکسیون شعور

4

• بمثابه گشتاور بلحاظ اجتماعی سازمانده فونکسیون شعور

ادامه دارد