سیری در شعری از سیاوش کسرایی تحت عنوان «آرش کمانگیر» (۴۳)

 

 

تحلیلی

از

شین میم شین

 

آرش کمانگیر

(شنبه ۲۳ اسفند ۱۳۳۷)

 

۵

مبارک باد آن جامه

که

 اندر رزم پوشندش

گوارا باد آن باده

که

 اندر فتح نوشندش

شما را باده و جامه

گوارا و مبارک باد

  

·    بنظر ما آرش در این فراز از حماسه، همان شعاری را بر زبان می راند که توده ای ها در همیشه تاریخ ـ از بابک تا ارانی، از روزبه تا کبیری ـ پای چوبه اعدام و دار و تیر باران بر زبان رانده اند:

·    این شعار آرش همان شعار «زنده باد توده و حزب توده!» است.

 

۶

·    حتما حریفی به اعتراض و پرخاش خواهد گفت، که از این خبرها نیست.

·    چون اگر سیاوش همین منظور را می داشت، از بیان صریح و روشن آن عاجز نبود.

·    شاید حق با حریف باشد.

·    ولی فرم تبیین ایده ها و اندیشه ها نه به دلخواه و به تصادف، بلکه به حکم جبر و ضرورت عینی تعیین می شود.

·    ۴ و یا ۵ سال پس از کودتای خونین، در جو فشار و سرکوب و اختناق، سیاوش نمی تواند بدون نوشتن وصیت خود، شعار یاد شده را در حماسه آرش بر زبان راند.

·    فرم همین شعر به وسیله شرایط حاکم دیکته شده است.

 

۷

ژاله اصفهانی

دکتر ژاله اصفهانی 

(۱۳۰۰ ـ ۱۳۸۶)

دکترای ادبیات فارسی

آثار

گل‌های خود رو، تهران، ۱۳۲۴

زنده رود، مسکو، ۱۳۴۴

زنده رود، چاپ دوم، تهران، ۱۳۵۸

کشتی کبود، تاجیکستان، ۱۳۵۷

نقش جهان، مسکو، ۱۳۵۹

اگر هزارقلم داشتم، تهران، ۱۳۶۰

البرز بی شکست، لندن، ۱۳۶۲

البرز بی شکست، چاپ دوم، واشینگتن، ۱۳۶۵

ای باد شرطه، لندن، ۱۳۶۵

خروش خاموشی، سوئد، ۱۳۷۱

سرود جنگل، لندن، ۱۳۷۲

ترنم پرواز، لندن، ۱۳۷۵

موج در موج، تهران، ۱۳۷۶

گزیده‌ای از اشعار او هم با نام پرندگان مهاجر (Migrating Birds) به زبان انگلیسی انتشار یافته ‌است.

آثار دیگر:

نیما یوشیج: پدر شعر نو

عارف قزوینی: شعر و موسیقی مبارزش

هر گل بویی دارد: ترجمه اشعار خارجی به فارسی، لندن ۱۳۶۵

ترجمه چند نمایشنامه از زبان آذری

آثار تحقیقی و تطبیقی در باره شعر معاصر ایران، افغانستان و تاجیکستان

سایه‌های سال، خاطرات

·    تصورات و تصاویر شاعر به کمک و به میزان بضاعت فکری و فانتزی (تخیل) خواننده و شنونده اندک اندک کشف و شناخته می شوند.

·    بدین طریق و ترفند، شاعر هم  از حقایق امور پرده برمی دارد و هم از زجر و  آزار و اعدام، جان سالم بدر می برد.

 

·    فرم هنری شعر برای تبیین اندیشه به همین دلایل هم بوده است.

 

·    ژاله اصفهانی در رابطه با هنر شعر، تحلیل ارزشمندی به میراث گذاشته که ما شنیده ایم، ولی هنوز نخوانده ایم.

·    به نکات مورد نظر ژاله باید این نکته را نیز اضافه کرد:

·    یکی دیگر از دلایل رواج وسیع و فراگیر شعر در کشور ما، اختناق و فشار و سلطه استبداد و سرکوب دیرنده بوده است.

·    فرم هنری شعر امکانات گریز از آزار طبقه حاکمه را به شاعر توده ارزانی می دارد و به پرورش وسیع تخیل خوانندگان و شنوندگان شعر نیز می انجامد.

 

ادامه دارد.