کوگنیتیویسم (۳)

پروفسور دکتر  ولفگانگ پطر ایشهورن

برگردان

شین میم شین

 بخش دوم

متا اتیک بورژوائی

 نگرش های مختلف متا اتیک بورژوائی

۱

·      در چارچوب متا اتیک بورژوائی، نگرش های مختلفی تشکیل شده اند.

·      قبل از همه باید به تفاوت دو نگرش کوگنیتیویستی و آنتی کوگنیتیویستی اشاره کرد:

الف

کوگنیتیویسم

·      کوگنیتیویسم اصطلاحات اخلاقزبانی را یا به مثابه احکامی راجع به مشخصات  غیر طبیعی تلقی می کند و یا آنها را به احکامی راجع به احساسات تقلیل می دهد.

ب

آنتی کوگنیتیویسم

·      آنتی کوگنیتیویسم نوع غالب را تشکیل می دهد و خود به فرقه های مختلف زیر تقسیم بندی می شود:

۱

اموتیویسم

·      اموتیویسم جملات اخلاقی را نه احکام، بلکه بیان احساسات و عواطف سوبژکتیو قلمداد می کند.

·      (برتراند راسل، آیر، استیونسون)

۲

آنتی کوگنیتیویسم امری

·      آنتی کوگنیتیویسم امپراتیویستی و یا ما قبل اسکریپتیویستی، جملات اخلاقی را نه احکام، بلکه بیان فرامین و دستور العمل ها می داند

·      (کارناپ، هابه، ادواردز)

******

۲

·      در متا اتیک بورژوائی گشتاورهای راسیونال نیز وجود دارند.

۳

·      از دیدگاه مارکسیسم ـ لنینیسم در چارچوب اتیک علمی، ماتریالیستی ـ تاریخی به بررسی های زبانتحلیلی  ـ به معنی سمیوتیکی وسیع آن ـ بویژه در عرصه پراگماتیک سمیوتیکی، اهمیت بزرگی قائل می شود.

·      مراجعه کنید به اخلاقزبان

۴

·      البته در این جور موارد، استفاده از اصطلاح «متا اتیک» گمراه کننده است.

۵

·      بررسی اصطلاحات اخلاقزبانی، در حقیقت، تشکیل دهنده ی عرصه متا اتیکی  نیستند.

·      بلکه خود آن می تواند عرصه بررسی اتیکی باشد.

۶

·      البته در چنین صورتی باید در رابطه با اخلاقزبان از متا زبان سخن راند.

·      مراجعه کنید به متا زبان

۷

·      مسائل اخلاقزبانی، مسائل مربوط به پدیده اخلاق و تأثیر گذاری اجتماعی آنند و لذا موضوع اتیکتئوری اند.

۸

·      بررسی های به عمل آمده در عرصه متا اتیک بورژوائی، سلسله ای از مسائل نظری مربوط به پدیده های اخلاقی را عرضه می دارند و در عرصه تبادل نظر، برخی از معانی اخلاقی را مورد توجه قرار داده اند و در موارد انگشت شماری برای آنها راه حل واقعی عرضه کرده اند.

۹

·      در تز آنتی کوگنیتیویستی نیز هسته راسیونالی وجود دارد.

۱۰

·      فونکسیون خاص هنجارها، ارزیابی ها، فرامین، ایدئال ها و غیره اخلاقی، تهیه معارف درست و یا نادرست راجع به واقعیت عینی نیست.

۱۱

·      فونکسیون خاص هنجارها، ارزیابی ها، فرامین، ایدئال ها و غیره اخلاقی، عبارت است از تنظیم رفتار اجتماعی رایج و مهم انسان ها بنا بر انگیزه های آنها.

۱۲

·      فونکسیون خاص هنجارها، ارزیابی ها، فرامین، ایدئال ها و غیره اخلاقی، نه از نوع کوگنیتیوی (ادراکی، یادگیری)، بلکه از نوع ایدئولوژیکی است.

۱۳

·      البته این بدان معنا نیست که آنها می توانند مجزا از فونکسیون کوگنیتیوی شعور انسانی و بر ضد آن عمل کنند.

۱۴

·      این نتیجه گیری در متا اتیک بورژوائی که گویا استدلال راسیونال و علمی را به خطه هنجارها، ارزیابی ها و غیره اخلاقی بطور کلی راه نیست، کلا غلط و نادرست است و پیشاپیش حاکی از موضع اصلی ایدئالیستی  سرهم بندی شده آنها  ست.

۱۵

·      بر مبنای تئوری ماتریالیستی توسعه اجتماعی، هم توضیح راسیونال و هم اثبات راسیونال و علمی هنجارها و ارزیابی های اخلاقی امکان پذیر و الزامی است.

۱۶

·      اشتباه تعیین کننده متا اتیک بورژوائی در این توهم است که گویا می توان تئوری علمی ـ اتیکی را به تحلیل فلسفی زبان تقلیل داد و بدین طریق به تغییر بنیادی اتیک فلسفی «سنتی» نایل آمد.

۱۷

·      اتیک «سنتی» بمثابه ضد متا اتیک بورژوائی تکوین یافته است.

ادامه دارد.