خرد ـ انسان ـ تاریخ (۳۶)

پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر گرهارد بارچ

بخش سوم

 مکان تاریخی فلسفه

فرانسیس بیکن

فرانسیس بیکن

(۱۵۶۱ ـ ۱۶۲۶)

 

قسمت سوم

ادامه

۱۸

·    صرفنظر از اینکه، ارزیابی بیکن بر اساس طرز تفکر مکانیستی ـ مته متیکی و فلسفه همسو با این طرز تفکرش، به عنوان گشتاور (ممان) شناخت بشری، یعنی به عنوان مرحله گذار شناخت بشری قلمداد نمی شود، ضمنا به مطلق کردن تفکر مکانیستی ـ مته متیکی منجر می شود.

·    در نتیجه به فقیر تر کردن فلسفه بیکن می انجامد.

·    آن سان که فلسفه بیکن پیشاپیش به سطح تئوری شناخت، ضمنا به سطح نوع کاملا معینی از تئوری شناخت تقلیل داده می شود.

۱۹

·     نقطه قوت بیکن بیشک در عرصه معرفتی ـ نظری (عرصه مبتنی بر تئوری شناخت) به معنی محدود کلمه نبوده است.

·     بیکن اما در عرصه دیگری قوی بوده است و هر تئوری شناخت دلش از خدا می خواهد که واقعا آن باشد:

·     بیکن در عرصه نقد ایده ئولوژی  قوی بوده است.

۲۰

·     بیکن با تعلیمات ایدول (مراجع، سرمشق ها) در اثرش تحت عنوان «ارغنون نو»، پیشفرم نقد ایده ئولوژی را پدید می آورد.

۲۱

·     ما عمدا از پیشفرم نقد ایده ئولوژی سخن می گوییم.

۲۲

·     برای اینکه بیکن در این اثرش به رابطه وجود اجتماعی و شعور اجتماعی نمی پردازد.

·     بلکه به تأثیرات منفی مخرب مفاهیم، پیشداوری ها، متد های غلط کهنه و فرتوت در عرصه طبیعت پژوهی می پردازد. 

·     مراجعه کنید به دیالک تیک وجود اجتماعی و شعور اجتماعی در ترانمای دایرة المعراف روشنگری

۲۳

·     کسیرر به درستی تعلیمان ایدول بیکن را «پاتولوژی تصور و قضاوت» می نامد.

·     (کسیرر، «مسئله شناخت»، جلد ۲، ص ۷)

·     (پاتولوژی و یا آسیب شناسی رشته ای در علم پزشکی است که به علل ریشه ای بیماری ها را می پردازد.

·     مترجم)

۲۴

·     بیکن بدین طریق به افشاندن بذرهای فکری ئی کمر بر می بندد که در ایام تدارک انقلاب بورژوایی فرانسه مثمر ثمر می شوند. 

۲۵

·     ثمرات بذرهای فکری بیکن را قبل از همه هلوه تیوس و هولباخ به خدمت می گیرند و آنها را از عرصه طبیعت پژوهی (بیکن) به عرصه تئوری اجتماعی منتقل می کنند.

۲۶

·     اگر تعلیمات ایدول بیکن را در پیوند با فرم بعدی اش و در پیوند با اثرات سیاسی اش در دوره تدارک انقلاب بورژوایی فرانسه ببینیم، هسته اصلی «ارغنون نو» نمودار می گردد که در بخش اول این اثر ته نشین شده است. 

۲۷

·     اینکه اهمیت واقعی تعلیمات ایدول بیکن علیرغم تبیین متعالی محتوای خود در ادبیات، درست ارزیابی نشده، دلیلش علاوه بر مطلق کردن طرز تفکر مکانیستی ـ مته متیکی بیکن، در وهله اول، جهان بینانه بوده است.

·     (فرانسیس بیکن ماتریالیست بوده است. مترجم)

۲۸

·     تعلیمات ایدول (مراجع) بیکن وسیله (جنگ افزار) ارجمندی در دست بورژوازی جوان در مبارزه بر ضد نهادهای سیاسی و کلیسایی دولت فئودالی ـ استبدادی بوده است.  

۲۹

·     البته، فقط بورژوازی نوخاسته ترقی طلب آغازین بود که از آن به عنوان وسیله مبارزه ایده ئولوژیکی بر ضد قوای فئودالی ـ استبدادی ـ روحانی بهره بر گرفت.

۳۰

·     بعد ها بورژوازی به مثابه طبقه حاکمه، به محض جبهه گیری بر ضد پرولتاریا، این وسیله مبارزه ایده ئولوژیکی را دور انداخت.

·     (به وحدت با اشرافیت فئودالی ـ استبدادی ـ روحانی رسید. مترجم)

·     آن سان که کمترین علاقه ای حتی به پژوهش بورژوایی ـ– تاریخی تعلیمات ایدول بیکن نشان نداد.  

ادامه دارد.