قانون تناقض ممنوع

 

پروفسور دکتر   ولفگانگ سگت

برگردان

شین میم شین

   

۱

·      قانون تناقض ممنوع، قانون منطق صوری است که ارسطو فرمولبندی کرده است و بنا بر آن احکام متناقض نمی توانند حقیقی باشند.

·      (ارسطو، «متافیزیک»، ۶ ، ب ۱۰۱۱)

۲

·      منطق حکمی، قانون تناقض ممنوع را به شرح زیر  تعریف می کند:

·      «حکم الف و نفی آن نمی توانند هر دو، همزمان حقیقی باشند.» 

۳

·      قانون تناقض ممنوع را اما نمی توان تنها بکمک منطق صوری اثبات کرد.

۴

·      ارسطو در اثبات ماهیتا ماتریالیستی قانون تناقض ممنوع در رابطه با واقعیت عینی اعلام می کند که یک چیز نمی تواند در آن واحد و از نظر واحد صفتی را داشته باشد و نداشته باشد.

·      (ارسطو، «متافیزیک»، ۳ ، ب ۱۰۰۵)

۵

·      در واقعیت عینی هم موارد زیر هرگز پیش نمی آیند:

الف

·       که شیئی، خاصیت معینی را در آن واحد هم داشته باشد و هم نداشته باشد.

ب

·      که شیئی در رابطه معینی نسبت به اشیاء دیگر هم قرار داشته باشد و هم قرار نداشته باشد.

۶

·      به عبارت دیگر، در واقعیت عینی تناقضات منطقی وجود ندارند.

۷

·      از این رو، فکری که حاوی تناقضات منطقی باشد، نمی تواند انعکاس درست واقعیت عینی باشد و لذا فکری باطل است.

۸

·      اگر واقعیت، حاوی تناقضات منطقی می بود، آنگاه انطباق حیات بر این واقعیت که از یک و نیم میلیارد سال پیش جریان دارد، نمی توانست تحقق یابد.

۹

·      از تفسیر متافیزیکی قانون تناقض ممنوع اما باید امتناع ورزید و آن را نباید با خود قانون یکی گرفت.

۱۰

·      تفسیر متافیزیکی از قانون تناقض ممنوع  «در آن واحد» و «از نظر واحد» ارسطو را در فرمولبندی او را نادیده می گیرد و یا آندو را عمدا پرده پوشی می کند.

۱۱

·      قانون تناقض ممنوع در منطق سنتی همراه با قوانین زیر جزو اصول بدیهی منطق صوری بشمار می رود:

الف

·      قانون هویت

ب

·      قانون ثالث ممنوع  

پ

·      قانون دلایل کافی

۱۲

·      اما این چهار قانون برای ایجاد سیستم اصول بدیهی منطق صوری کافی نیستند:

·      اولا به این دلیل که قانون دلایل کافی از قوانین منطق صوری نیست، بلکه از الزامات متدئولوژی علمی عمومی است.

۱۳

·      اما سه قانون دیگر نیز نمی توانند شرایط لازم را برای ایجاد سیستم اصول بدیهی فراهم آورند.

۱۴

·      چنین سیستمی را تنها می توان «فرضیه خالی از تناقض بودن» نام داد.

۱۵

·      علاوه بر این، سه قانون فوق الذکر فاقد استقلال فردی اند.

·      برای اینکه آنها را می توان از یکدیگر نتیجه گرفت.

۱۶

·      مسئله مهم این است که به چنین سیستمی حتی از نظر  منطق حکمی، نمی توان صفت کامل داد.

۱۷

·      به همین دلیل، امروزه در منطق مدرن سلسله ای ازسیستم های اصول بدیهی کاملتر و سیستم های اصول بدیهی بخش های صفری کاملتر دیگر بوجود آمده اند.

پایان